paghmo' tIn mIS. (Much Ado About Nothing. Tr: Nick Nicholas. 5th revision: 1994-6-16.) Copyright (c) 1994 Klingon Language Institute. lutvaD Da ghotvam: joH *pe'tlho*; *'araghon* joH ghaH. joH *jon*; boghHa'bogh loDnI'Daj ghaH. *tlhaw'DIyo*; *vIre'netlhe* 'ech Qup ghaH. *be'neDIq*; *pa'Duwa* jaw Qup ghaH. *le'ona'to*; *meSI'na* qumwI' ghaH. *'anto'nIyo*; loDnI'Daj ghaH. *baltlha'Sar*; joH *pe'tlho* toy'wI' ghaH. *qonrey'* | | joH *jon* toy'wI' chaH. *bora'chIyo* | lalDanmang *veranchIS*. *DoghberI*; bu' ghaH. *verjeS*; bu'Hom ghaH. ghItlhwI'. loDHom. *Hero*; *le'ona'to* puqbe' ghaH. *be'terIS*; *le'ona'to* benI'puqbe' ghaH. *ma'rIgharet* | | *Hero* toy'wI' chaH. *'urSula* | QumpInpu', ngIvwI'pu', toy'wI'pu', latlh je. 1.1. 'el *le'ona'to*, *meSI'na* qumwI'; *Hero*, puqbe'Daj; *be'terIS*, be'nI'puqbe'Daj; QumpIn je. L: qaStaHvIS ramvam, *meSI'na* ghoS *'araghon* joH *pe'tlho*. QumghItlhvammo' 'e' vISovchoH. Q: chollI'. vImejDI', wej qelIqam 'oH chuqDaj'e'. L: qaStaHvIS may'vam, Hegh qaH 'ar? Q: Hegh patlhghot puS, pagh noywI' je. L: cha'logh Dun yay, juHDaq Hoch qemchugh chavwI'. *vIre'netlhe*ngan *tlhaw'DIyo* Qup quvmoHqu' joH *pe'tlho* 'e' vItu'. Q: quvlaHqu' *tlhaw'DIyo* 'ej quvmoH 'e' qawqu' joH *pe'tlho*. DataHghach, nulay'bogh Qupmo' ghaH, juSta'. Qogh Qup rurtaHvIS, tonSaw'vaj ta' chavpu'. juSpu'ghach pIHlu'bogh juSpu' ghaH law'; qaja'laHghach chopIHlaH puS. L: wanI'vammo' Quchqu'law' naDev *meSI'na*Daq SoSloDnI'Daj tu'lu'bogh. Q: SoSloDnI'vaD De' vIqemta'. Quchlaw'qu'. vaj le'be'chugh QuchDI', vaj toy'wI' Degh tuQ ghaH. L: SaQchoH'a'? Q: SaQqu'. L: batlh qorDu'Daj parHa'. quvqu' qabDu''e' Say'moHbogh bIQvam. Quchmo' latlh SaQlu'chugh, vaj qaqqu'. SaQmo' latlh Quchlu'chugh, vaj qaqbe'. Bet: HIja'bej. veSvo' chegh'egh'a' qaH *qutluch*? Q: pongvam pagh ghajwI' vISov, jaw. ghotvam ngaSbe'bej mangghom. L: Dayu', 'Iv DaqeltaHvIS, be'nI'puq? H: *pa'Duwa* qaH *be'neDIq* qel be'nI''a'wI'. Q: toH, chegh'eghta'. reH belmoH 'ej DaH belmoH ghaH. Bet: naDev *meSI'na*Daq maqbogh DeghDaj cherta'. 'ej pu'HIch lo'taHvIS 'ovmeH bangjoH'a' qaDta'. qaD De' laDDI' qoH, bangjoH'a' cho' qoH'e'. 'ej yIHHIch lo'taHvIS 'ovmeH *be'neDIq* qaD. HIja'bej. qaStaHvIS veS, 'ar HoHpu' *be'neDIq* 'ej 'ar Soppu'? 'ar HoHpu' neH? Hoch HoHbogh vISop 'e' vIlay' jay'. L: va, be'nI'puq, qaH *be'neDIq* DanaDHa'. 'a Durap ghaH, pawDI', 'e' vIHonbe'. Q: qaStaHvIS veS, batlh Qu' ta'pu' ghaH. Bet: Soj ngIm ghajlu'law'. Soplu'taHvIS QaHlaw'pu' ghaH. SojparHa'wI' yoH ghaHba'. jaq burghDaj. Q: jawbe', vID mangvam QaQ. Bet: jawbe'vaD mangvam QaQ Da, 'a jawloDvaD 'Iv Da? Q: jawloDvaD jawloD Da. jaqwI'vaD jaqwI' Da. quvna' Hochmo' ghotvam ghoDlu'. Bet: HISlaH. ghaH ghoD DoghtaHghach. 'ach ghoDbogh Hapmo' jubbe' Hochma'. L: qaH, be'nI'puqwI' yIyajHa'Qo'. veSHey tlhaQmo' Suvchuq ghaH, qaH *be'neDIq* je. reH ghomDI' chaH, SaghHa'ghach lulo'taHvIS, may'Hom luvang. Bet: Do'Ha'. may'Hommo' pagh ta' ghaH. qaStaHvIS yolmaj Qav, lojchoH loS yablaHDaj, 'ej rIgh bIH. DaH ghot naQ'e' che' wa'. vaj, ghaHvaD yapchugh, bIrHa'taHmeH ghaH, yablaH, vaj targhDaj pImmeH, yablaHvam poljaj ghaH. DaH ghaHvaD batlh Hoch 'oH wanI'vam'e': wej meqlaHbe' ghaH. ghaHvaD tlhejwI' Da 'Iv? qaSDI' jar Hoch, 'Ipbejbogh jup latlh ghaj ghaH. Q: DuH'a'? Bet: qay'be'ba'. mIvDaj rur voqtaHghachDaj: Sar chu' lo'lu'DI', mIvDaj choHnIS ghaH. Q: bang paqlIjDaq jawvam tu'lu'be' 'e' vIHar. Bet: HISlaH. tu'lu'chugh, vaj paqghomwIj vImeQnISmoH. HI'ja'bej. ghaHvaD tlhejwI' Da 'Iv? Q: ghaH tlhejtaH *tlhaw'DIyo* quv. wanI'vam motlh law' latlh motlh puS. Bet: baQa', rop rur ghaH tlhejnISmo' jay', 'e' vIpIH. *be'neDIq* ghajmeH poH 'eq law' rop'a' ghajmeH poH 'eq puS. tugh maw'choH ropwI'Daj. Do'jaj *tlhaw'DIyo* quv. *be'neDIq* ropchoHchugh ghaH, vaj pIvqa'meH wa'SanID DeQ nobnIS. Q: reH jup choparHa'jaj, jaw. Bet: maj, jup. L: not bImaw'choH SoH, be'nI'puq. Bet: jImaw', HoHvIpDI' tlhIngan. Q: chollI' joH *pe'tlho*. 'el joH *pe'tlho*, *be'neDIq*, *baltlha'Sar*, boghHabogh joH *jon* je. JP: qaH *le'ona'to* QaQ, qay'wI'lI' juqIHmeH bIghoS'a'? waghwI' junba' qo'nganpu' 'ach DaghommeH bIjaHlaw'. L: not juHwIj ghoSpu' DururneSbogh qay'wI'. mejDI' qay'wI', ratlh Dotlh leS. 'ach bImejDI', ratlh Dotlh 'IQ, 'ej loj Dotlh Quch. JP: DunuQbogh Qu' bIQorghqangqu'. puqbe'lI' ghaHlaw' ghotvam'e'. L: rut ngoDvam muja' SoSDaj. Ben: wanI' DaHonmo', ghaH Dayu''a'? L: qaH *be'neDIq*, ghobe', puq SoHmo', qaStaHvIS wanI'vetlh. JP: Dujangchu', *be'neDIq*. vaj, DaH loD SoHmo', DaH nuq SoH 'e' wIloylaH. vavDaj rurmo', vavDaj tob jawvam. yIQuch, jaw! vav quv Darurmo'. Ben: ghaytan vavDaj ghaH qaH *le'ona'to*'e'. 'ach nachDajDaq *le'ona'to* jIb chIS neHbe'ba', *meSI'na* naQ, Hoch latlh joq 'oHchugh neHmeH pop'e'. vavDaj rurchugh pagh rurbe'chugh, vaj wa'nI'vamvaD ram. retlhDaq ja'chuq joH *pe'tlho*, *le'ona'to* je. Bet: wej bIjatlhbe'choHmo' jIyay', qaH *be'neDIq*. DuqIm pagh. Ben: toH, jawoy vuvHa'ghach! bIyInlaw'taH. Bet: HeghlaHbe' vuvHa'ghach, qaH *be'neDIq* 'oHbogh Soj QaQ'e' tu'lu'chugh. vuvHa'ghach moj je batlh quvmoHghach'e', DaghoSchugh. Ben: vaj, maghwI' 'oH batlh quvmoHghachqoq'e'. 'a mumuSHa' jawbe' Hoch. SoH pagh latlh je nIngaSbe'. bIr 'IwwIj 'e' pay 'aDwIj, pagh vImuSHa'bejmo'. Bet: Do' be'pu'. wa' DamuSHa'chugh, vaj ghaHvaD qay' nga'chuqqangwI' joch. DotlhlIj rurmo' DotlhwIj, 'IwwIj bIr, qeylIS je vItlho'. chaq mumuSHa' loD 'e' 'Ip 'e' vIQoy; chaq Qa'vaD jach targhwIj 'e' vIQoy; ghu'vam vImaS law' ghu'vetlh vImaS puS. Ben: reH 'e' DaQubjaj, jaw. DaQubbe'chugh, vaj chIch jawloD qabna' DaQIHbej 'e' junnIS jawloD. Bet: qabvam 'arghmoHlaHbe' QIH, qablIj rurchugh 'oH. Ben: Humanpu'vaD tlhIngan Hol DaghojmoHlaHchu' bIjatlhHa'qa'taHmo'. Bet: QIchwIj Human val law' QIchlIj targh val puS. Ben: Domo' QIchlIj rurjaj targhwIj. taHlaHmo' je rurjaj. 'a ghu'lIj neH yIbuS, ghay'cha'. pItlh. Bet: reH taH jun Dalo'taHvIS bIrInmoH. qaStaHvIS poH nI', qaSovtaH. JP: potlh Dochvam'e'. ghomvaD jatlhchoH. JP: qaH *tlhaw'DIyo*, qaH *be'neDIq* je, bo'elmeH Hochra' lItlhob jupwI' vIparHa'bogh, *le'ona'to*. qaStaHvIS jar latlhpoH je, naDev maratlh, vIjatlh. latlhpoH law'moHjaj ghu', chIch neHqu' ghaH. nepbe' 'ej neHtaHvIS 'Il 'e' vI'Iprup. L: bI'IpneSchugh, bI'Itbe'choH. joH *jon*vaD jatlh. L: joHvaD, loDnI'lI'vaD bIrojta'mo', qarI', joH. SoHvaD Qu' Hoch vIta'rup. JJ: qatlho'. QIch law' vIlo'be'. 'a qatlho'. L: HIDevneS. JP: ghop HInob, *le'ona'to*. maghoStaHvIS matay'. mej *tlhaw'DIyo*, *be'neDIq* je nopbogh Hoch'e'. tlh: *be'neDIq*, qaH *le'ona'to* puqbe' Datu''a'? Ben: vItu'be' 'ach vIlegh neH. tlh: 'IHbej jawvam Qup, qar'a'? Ben: choyu'taHvIS, yojwIj teH nap Da'IjmeH, yuDHa'wI' DaDa'a'? pagh, qajatlhtaHvIS jImotlh DaneH'a'? be'pu'vaD vIvupHa' 'ej 'e' vImaqpu'. tlh: ghobe'. yoj Sagh HIja'bej. Ben: va, vuDvam vIHar: patlh ghaj net naDchugh, vaj QIvba' neH ghaH. 'IH ghaH net naDchugh, vaj Hurghba' neH ghaH. Dun ghaH net naDchugh, vaj ramba' neH ghaH. ghaHvaD wa' naD vIghov: latlh ghaHchugh, vaj 'IHbe'. 'ej ghaH ghaHtaHvIS, vaj vIparHa'be'. tlh: jISaghbe' 'e' DaHarlaw'. HIja'bej. chay' DaparHa'? Ben: ghaH Daje'meH, DaqeltaHvIS bIyu''a'? tlh: qut'e' rapbogh ghaH je'laH'a' vay'? Ben: HIja'. 'oH lanlu'meH ngaSwI' je'laH je vay'. QIchvam DajatlhtaHvIS, Sagh'a' QuchlIj? pagh, romuluS gharwI' DaDa'a'? jatlh gharwI': quv verengan 'ej vup veqlargh. chay' Dutlha'meH Dayajlu'? tlh: ghaH 'IH law' jawbe' Hoch vIleghbogh 'IH puS 'e' luHar mInDu'wIj. Ben: mInmep'e' wej vIlo'nIStaHvIS jIleghlaH. 'ej 'IHwI'Heyvetlh vIleghlaHbe'. be'nI''a'Daj'e' che'be'chugh QeH'a', vaj ghaH 'IH law' be'lI' 'IH puS; toQDuj 'IH law' veQDuj 'IH puS; wanI'vam rap wanI'vetlh teHbejmo'. loDnal Damoj DaneHbe' 'e' vItul, qar'a'? tlh: chaq be'nalwI' mojqangtaHvIS *Hero*, vIneHbe' 'e' vI'Ipchugh, vaj jIvoq'eghbe'. Ben: wejpuH qaS je ghu'vam neH jay'. va, DaH loD Hoch Quchqoqvo' pumnISlaw' mIv, Habmo' Quch. not javmaH ben Sawbe'wI' vIlegh'a'? va, HIDoH. bItoy'mo' bIwebrupchugh, vaj toy'wI' Degh yItuQ 'ej qaStaHvIS leSmeH jaj yIpay. SuH, DunejmeH chegh joH *pe'tlho*. 'el joH *pe'tlho* JP: peghHey nuqmo' naDev Suratlh 'ej *le'ona'to* juHDaq tutlha'be'? Ben: vIja' 'e' qaraD vIneHneS. JP: jIHvaD bImatlhchugh, vaj HIja'bej. Ben: 'e' DaQoy, 'ech *tlhaw'DIyo*. jIpeghmo' jatlhlaHbe'wI' vIrurlaH 'e' DaHar vIneH. 'a jImatlhmo' --- yIqIm: jImatlhmo' vIja'. muSHa'. 'Iv muSHa'? 'e' DaghojneS. 'Iv HI' ro puQbe' ghaH, boQlI'? 'ong neH! toH, vI'! *Hero*, puqbe''e' ghajbogh *le'ona'to*. tlh: qaSchugh wanI'vam, vaj wanI'vam ja'lu'. Ben: lut ngo' rurqu', joH: qaSbe'taH wanI'vam 'ej qaSbe'pu' wanI'vam 'ej qaSbe'jaj wanI'vam jay'! tlh: tugh choHbe'chugh DotlhwIj nong, vaj qaSbe'jaj wanI'vam latlh jay'. JP: DamuSHa'chugh, vaj majQa', quvqu'mo' jawbe'vam. tlh: chotojmeH Dajatlh, joH. JP: qamatlhchugh, vaj jIvItpu'. tlh: qalobchugh, vaj jIvItpu' jIH. Ben: Samatlhchugh 'ej Salobchugh, vaj jIvItpu' je jIH. tlh: ghaH vImuSHa' 'e' vItu'. JP: QaQ ghaH 'e' vISov. Ben: ghaH muSHa'laH 'e' vItu'be' 'ej QaQlaH ghaH 'e' vISovbe'. 'e' vIHar. vImeQmoHlu'chugh je, vaj vuDvam tetmoHlaHbe'. vuDvam vIHubmeH muHwI' qulnaQDaq jIHeghrup. JP: reH QaghwI' mul SoHtaH, 'IHtaHghach DavuvHa'mo'. tlh: 'ej vuDvam DapolmeH bISIQnIS bIqaptaHvIS. Ben: be'vo' jIboghmo', be'vam vItlho'. muQorghmo' be', vItlho' je. 'ach QuchwIj bochchoHmoHlu', qoj, So'bogh mIv tIn vItuQchoH, 'e' vIlajQo' 'e' lulajjaj be' Hoch. be' vay' vIvoqHa', mujbogh 'e' vIvangQo'mo', pagh be' vIvoq, lughbogh 'e' vIvangqang. not, vaj, jISaw vaj jIHbogh. JP: bImuSHa'mo' bIchIS, jIHeghpa' 'e' vIlegh 'e' vIpIH. Ben: jIQeHmo', jIropmo', jIghungmo' je jIchIS, joH. not jImuSHa'mo'. jImuSHa'mo' 'Iw vIchIlbogh 'ugh law', jIchechmo' 'Iw vIghajqa'bogh 'ugh puS, chaq 'e' Datobchugh, vaj bangbom qonwI'qoq ghItlhtaj lo'lu'taHvIS, mInDu'wIj luteqlu'jaj jay'. 'ej ngaghwI' yaH lojmItDaq, leghlaHbe'bogh bangjoH'a' vI'oSmeH, vIHuSmoHlu'jaj. JP: vuDlIj DaHar 'e' Damevchugh, vaj tobwI' potlh Damoj. Ben: tobwI' vImojchugh, vaj mo'Daq 'er vIrurbogh jIH'e' vIHuSmoHlu'jaj, 'ej jIHDaq baHlu'jaj. jIHDaq mupmoHbogh ghot Hoylu'jaj 'ej ghotvaD *qarwI'* ponglu'jaj. JP: Hoch Dajlaw' poH. qaSDI' poH nI', lobchoH je Qa' vID. Ben: chaq lob Qa' vID. 'ach be' lobchugh meqtaHbogh *be'neDIq*, vaj Qa' Quch lo'lu'taHvIS, QuchwIj tamlu'jaj. jIwebmeH vItuQmoHlu'jaj. pIqaD tIn lo'lu'taHvIS, *naDev targh QaQ vIngIpmoH* ghItlhlu'. pIqaDvam lo'lu'taHvIS, DeghwIjDaq mu'tlheghvam ghItlhlu'jaj: naDev Sawbogh *be'neDIq* boleghlaH. tlh: qaSchugh wanI'vam, vaj maw'qu' QuchlIj. JP: *venetlhya*Daq chaDaj Hoch lojmoHbe'chugh bangjoH'a', vaj nIghochmeH, veng netlh ya muvmoHnIS ghaH. Ben: vaj, la''a'qoqvam vIHIghmeH veqlargh vImuvmoH je jIH. JP: qaSDI' nem, bIqu'Ha'. qaSpa', *le'ona'to* juH yIghoS, qaH *be'neDIq* quv. ghaHvaD HInaD 'ej yIjatlh: qaSDI' 'uQ, ghaH vIghoSbej. Doch law qeqta' ghaH. Ben: Qu'vamvaD yap yabwIj. vaj batlh Savan --- tlh: 'ej DuQanjaj qeylIS qa'. juHwIjDaq --- chaq juH vIghajchugh --- JP: qaStaHvIS jar Soch, jar jaj jav je, qaparHa'bogh juplI'vo', *be'neDIq*vo'. Ben: Qo', HIvaqQo', HIvaqQo'. rut Suja'chuqghach ro Qan DI. 'ej qab yoDSutraj, tI'lu'mo'. QumghItlh ngo' latlh lIvaqpa', penuD'eghchu'. vaj, Samej. mej. tlh: DaH, joH, choQaHlaHneS. JP: toH, qaparHa'ghach DaghojmoHchugh, tugh ghu'vam'e' Datu': DuQaHmeH Qatlhbogh Hoch vIghojqangbej. tlh: puqloD ghaj'a' qaH *le'ona'to*, joHwI'? JP: *Hero*, pagh latlh je ghaj. nIteb cho'wI' ghaH. DamuSHa'ba''a', *tlhaw'DIyo*? tlh: joH quv: rInpu'bogh veSvamDaq DaghoSchoHDI', mang mInDu' neH vIlo'taHvIS vIlegh. vIparHa'. 'ach muSHa'ghach moj parHa'ghach, 'e' ram law' Qu'wIj ram puS. 'ach jIcheghpu'. DaH qeDpu'DI' veS qechmey, pa'chajDaq ghomchoH neHqu'ghach tun, neHqu'ghach Dun je. "'IHbej *Hero*", luja' bIH. "veS DaghoSpa', DamuSHa'ba'" mujatlh. JP: tugh bang Darur. paq mu'mey Hoch Dajatlhmo' tugh bIDal. *Hero* 'IH DamuSHa'chugh, vaj yItIv. vavDajvaD ghaHvaD je tlhogh nab vIQum. vaj ghaH DaghajchoH. ghu'vamvaD DaH lutvam Da'oghba'taH chIch 'e' Datagh. jIvIt'a'? tlh: muSHa'ghachvaD DaQaH, joH. 'ej muSHa'mo' 'IQ vay', qabDajmo' 'e' DaghovneS je. 'ach boHlaw'be'neSmeH muSHa'ghachwIj, QIjbogh SoQ'a' vIlo'taHvIS, vIDelrup. JP: SoDHeyvaD tIqmo' bIQtIqDung Heqach, yapba' Heqach. 'utwI'Hey yonmoHchugh vay', vaj Do'moH 'oH. 'ej lo'laHmo' vaj lo'beH. nom: DamuSHa'bej. 'ej vorwI' qanob: qaStaHvIS ramvam, qaSlaw'taH yupma'. jech vay' vItuQtaHvIS, SoH'e' qaDa. "*tlhaw'DIyo* jIH" *Hero* 'IHvaD vIja'. jInong, ro retlhDajDaq 'e' vIpeghHa'. 'ej pe'vIl ghaHvaD parHa'wI' lutSoQ vIjatlhDI', vaj qama'wI' moj, mu'Ijmo'. 'ej vavDajvaD vIQum je. rInDI' Hoch, *Hero* Daghaj. tugh nabvam'e' wIruchjaj. mej. 1.2. 'el *le'ona'to*; qanbogh *'anto'nIyo*, *le'ona'to* loDnI' je 'ej ghom. L: nuqneH, loDnI'. nuqDaq loDnI'puqwI''e' puqlI''e' tu'lu'? QoQvetlh qeqta''a'? 'A: 'oH Qorghqu'taH. toH, loDnI', De' Huj'e' wej Danajbogh qaja'laH. L: QaQ'a'? 'A: 'IH permo' ghu', QaQ wepDaj: QaQlaw' De' Hur. naHSor ghomwIj SorDeSghom'a' HeDaq yIttaHvIS joH, 'ech *tlhaw'DIyo* je, QIchvam'e' lujatlh bong 'e' Qoy toy'wI'wI': loDnI'puqwI', puqbe'lI' muSHa' joH. jatlhtaHvIS, *tlhaw'DIyo*vaD 'e' tu'moH joH. qaStaHvIS ramvam yItchu'wI' ghom, puqvaD 'e' chID neHlaw' joH. ghIb puq 'e' tu'chugh, vaj poH Quchqoq, jonmeH, Hotqangchu'. 'ej SoHvaD SIbI' ghu' Qum 'e' nablaw'. L: val'a' SoHvaD ja'bogh ghot? 'A: val 'ej 'ong. ghaH vIghoSqangmoH. ghaH yIyu'. L: Qo', Qo'. najwI' ghu' rurjaj ghu'vam, wIpeghmo', wej narghtaHvIS 'oH. 'ach jangrupmeH puqwI'vaD ghu' vIQumrup, chaq teHchugh ghu'vam. ghaHvaD yIja' yIjaH. mej *'anto'nIyo*. 'el *'anto'nIyo* puqloD, QoQghot, latlhpu' je. L: qorDu'ghotpu', nuq bovangnIS 'e' boSov. QoQghotvaD jatlh. L: toH, va, jup, HItlhej. 'ej bIpo' 'e' vIlo'rup. qorDu'ghotpu', yISaH, qaStaHvIS buDQo'wI' poHvam. mej. 1.3. 'el boghHa'bogh joH *jon*; tlhejwI'Daj *qonrey'* je. qO: Hu'tegh, joHwI', qatlh bI'IQqu'? motlhbe' Dotlhvam 'IQ. JJ: motlhbe' qaSmoHbogh ghu' jay'. vaj, notlhbe' Dotlh 'IQ. qO: yabqeS Da'IjnIS. JJ: vI'IjDI', muSonmeH nuq qem 'oH? qO: tugh vorwI' qembe'chugh, vaj bItaHtaHvIS bItuvmeH laH qemba'. JJ: "bochtaHvIS *Sa'turnuS*, jIbogh" Daja'law'. vaj, HeghmoHbogh HoqvaD HobmoHbogh Hergh Dalo'qang 'e' vI'Ijmo', jIyay'. nuq jIH 'e' vISo'laHbe'. meq tu'lu'DI', jI'IQnIS 'ej pagh ghot lut tlhaQmo' jIbepHa'. jIghungDI', jISopnIS 'ej pagh ghot chaw' vIloS. jIDoy'DI', jIQongnIS 'ej pagh ghot malja' vIQorgh. jIQuchDI', jIHaghnIS 'ej pagh ghot maStaHghach vInaD. qO: lu'. 'ach wanI'vam Da'angnISchu'be', wanI'vammo' DuHeQmoHlaHtaHvIS vay'. qaSpa' poH nI'be', loDnI'lI' Dalotlh. DaH DunoDHa' ghaH 'ej nIngaS chepwI'pu'Daj. not let SorlIj 'ej tInchoH 'oH, muDghu' QaQ DaqaSmoHbe'chugh. bIyobmeH SoH, DISpoH DaqeqnIS. JJ: chaq chepwI'pu'Daj ngemDaq vajSor jIH; chaq naDHa'ghach molDaq HumwI'Sor jIH; ghu'vam vImaS law' ghu'vetlh vImaS puS. chaq vay'vo' parHa'ghach vIHejmeH, jIDameH jech vIchenmoHnIS; chaq mupar Hoch; ghu'vam, 'IwwIjvaD qaq law', ghu'vetlh, 'IwwIjvaD qaq puS. naDwI' yuDHa'wI' je jIH wanI'vammo' net HarlaHbe'. 'ach mIghchu'wI' HIghchu'wI' je jIH net temlaHbe'. jIHvaD tammoHwI' noblu'mo', quvwI'qoq jIH. jIHvaD qama' jIHmeH mIr lulo'lu'mo', DIbghotqoq jIH. vaj, mo'wIjDaq jItIvmoHbe' 'e' vImaqpu'. chaq nujna' vIghajchugh, vaj jIchopbej. chaq jItlhabchugh, vaj ta' vIneHbogh vIvang. wej qaStaHvIS wanI'meyvam, jIH jIH 'e' yInISbe'. 'ej chochoH 'e' yInIDQo'. qO: SoHvaD lo'laH'a' bIQuchbe'ghach? JJ: 'oH lo'qu'laH jIH neH. vaj jIHvaD lo'laH HochDaj. chol 'Iv? 'el *bora'chIyo*. JJ: De' chu' nuq, *bora'chIyo*? Bo: 'uQ Dunvo' naDev vIghoSpu'. joH'e', loDnI'lI''e' batlh tIvmoH *le'ona'to*. SoHvaD, tlhogh Hechlu'bogh Delbogh De''e' vIQumlaH. JJ: ta' mIgh vIta'meH nab QaHlaH'a' ghu'vam'e'? leSHa'ghach Saw qoH 'Iv? Bo: va, loDnI'lI' boQquv. JJ: 'Iv? *tlhaw'DIyo* quvqu'? Bo: ghaH'e'. JJ: wejpuH, 'um jawqoq. 'Iv je? 'Iv je? 'Ivmo' Hech ghaH? Bo: va, *Hero*, *le'ona'to* puq, cho'wI' je. JJ: ngIlba'wI'na'! chay' Daghoj? Bo: He'So'Ha'moHwI' vIDameH vItoy'moHlu'. tlhonDu' nuQbogh pa'Daq tlhIch vIchenmoHtaHvIS, muchol joH *tlHaw'DIyo* je. cholchuqpu' chaH 'ej ja'chuqtaHvIS Sagh. nom jIH retlhDaq jISo''egh. ghu'vam Qochbe', pa' 'e' Qoypu': joHvaD, muSHa'meH *Hero* tlhobtaH joH. ghaH ghajpu'DI' joH, 'ech *tlhaw'DIyo*vaD *Hero* nob. JJ: Ha', Ha', pa' maghoSjaj. belHa'ghachwIjvaD Soj 'oHlaH. mujeymo', quvchoH Qovpatlhvam Qup jay'. vImoghmoHchugh, vaj vImaghchoHmeH Hoch vIta'qang. Sumatlh'a' 'ej tuQaH'a'? qO: mayIntaHvIS, joH. JJ: 'uQ Dun wIghoSjaj. muSevmo' Quchba'. chaq qechwIj Qubmo' mururchugh vutwI', vaj jIDo'. ta' wItob 'e' wInIDjaj. Bo: luq, joHma'. mej. 2.1. 'el *le'ona'to*; *'anto'nIyo*, loDnI'Daj; *Hero*, puqbe'Daj; *be'terIS*, be'nI'puqbe'Daj; *ma'rIgharet*, *'urSula* je. L: qaStaHvIS 'uQvam, SaH'a' joH *jon*? 'A: vIleghbe'. Bet: bejtaHvIS joHvam, qejqu'. vIleghchugh, vaj qaSpu'DI' wa' rep, not poq vIghajbe'. H: 'ItwI' Daqu'. Bet: ghaH *be'neDIq* je jojbotlh rurbogh ghot'e' chenmoHlu'chugh, vaj pov ghotvam. HaSta rurqu' wa' 'ej pagh jatlh. loDpuq wa'DIch rurqu' latlh. reH jawHa'taH. L: vaj, joH *jon* nujDaq jaw *be'neDIq* jat bID lanlu'chugh, 'ej jaw *be'neDIq* qabDaq joH *jon* Dotlh 'It bID lanlu'chugh je --- Bet: 'uS QaQ, qam QaQ je ghajchugh, SoSloDnI', 'ej wepSIjDaq Huch yap ghajchugh, vaj qo' be' Hoch ghajlaH ghotvam --- ghaHvo' Heghcho' 'IpDaj QaQ SuqlaHchugh be'. L: Hu'tegh, be'nI'puq, not SoHvaD loDnal DaSuq, naSqu'taHchugh jatlIj. 'A: va, Dochqu'. Bet: jIDochlaw'qu'chugh jIH, vaj Doch law' qachegh jIH, DochwI'vaD Dachmo' DochwIj. Dach je jagh Dogh. vaj, Quch Hub. L: vaj QuchlIj Hab DabuS'a'? batlh 'e' nIchaw'be'. Bet: vaj, nuSaw loDnal, 'e' wIlon. Dal! DaH jIHvaD Dallu'be'mo', qeylIS vItlho', qaStaHvIS po ram je Hoch. ghuy'cha', mutay'chugh qabDaq rol ghajbogh loDnal'e', vaj jItaHlaHbe'! chaq tunwI'Daq jIQot; ghu'vam vImaS law' ghu'vetlh vImaS puS. L: chaq pagh rol ghajbogh loDnal'e' Datu'. Bet: chay' jIHvaD lo'laH ghotvam? chaq SutwIjDaq vItuQmoH 'ej Sut toy'wI'be'wI' vImojmoH jay'! rol ghajwI' Doj law' pagh rol ghajwI' Doj puS. jIHvaD 'umbe' ghotvetlh 'ej ghotvamvaD jI'umbe' jIH. jatlhlu': veqlarghvaD neH nay'ngaqbe' lI' Da nayqangbe'wI'. vaj, SojqeqwI'vaD jIDIlmeH jav DeQ vItlhap. 'ej ghe''orDaq nay'mey vIqem. L: toH, ghe''or Da'el'a'? Bet: ghobe' 'a lojmItDaj vIghoS. pa' muqIH quvHa'wI' ghuv gho'mo' ghIHbogh veqlargh'e'. 'ej mujatlh: "QI'tu' yIjaH, *be'terIS*, QI'tu' yIjaH, be'pu' quvvaD lulIgh 'oHbe'bej naDev'e'." vaj, nay'wIj vIHIj 'ej QI'tu' vI'elmeH, QIt 'u' vISalbe'. pa' nuqDaq ba' Sawbe'wI'pu' 'e' vISam. 'ej pa' mayInchoH. maH Quch law' bov nI' puS. *Hero*vaD jatlh *'anto'nIyo*. 'A: loDnI'puq, Do' vavlI' Dalob 'e' vIvoq. Bet: lu', va, van 'ej jatlh: "vavwI', Dubelbogh Qu' vIta'qang". vanvam 'oHnIS be'nI''a'wI' Qu''e'. 'ach qaStaHvIS ghu'vam neH, be'nI''a', 'IHjaj je SawwI'. 'IHbe'chugh, vaj yIvanqa' 'ej yIjatlh: "vavwI', mubelbogh Qu' vIta'qang". L: be'nI'puq, qaSDI' vay', SoHvaD Qap loDnal 'e' vItul. Bet: jInayrup, chenDI' loDpu', lam 'oHbe'taHvIS Hapchaj'e'. be'vaD pIn'a' Dachugh yoHbogh yav 'ay', 'ej ngIlbogh pugh tlhoQvaD yInDaj ja'nISchugh be', vaj be' nuQbej. Qo', SoSloDnI', pagh vIneH. loDnI''a'pu'wI' chaH nuv wa'DIch puq'a'pu''e'. 'ej qorDu'ghotwI' vInaychugh, vaj jIyemba' 'e' vIHarbej. L: puq, QIch vIja'pu'bogh yIqaw: ghu'vetlh chavmeH Dutlhobchugh joH, chay' bIjangnIS vaj 'e' DaSov. Bet: ngoy' nuch nuH, DunuQchugh tuHDaj. boHchugh qaH, DubaHtaHvIS, vaj ghaHvaD yIjatlh: "bIbechbej 'e' vIbej". HIqIm, *Hero*. chaq *qarDaS*ngan, tlhIngan, romuluSngan je Suvlu'. 'e' rur muSHa'choHghach mIw, tlhoghtay, paytaHghach je. *qarDaS*ngan Suvlu', rIHmo' 'ej moDmoHmo' 'e' rur ghu' wa'DIch, ngojmo' je. tlhIngan Suvlu', quvmo' 'ej Saghmo' 'e' rur ghu' cha'DIch. 'ej tay nur ghaj je. romuluSngan Suvlu', quvbe'mo' 'e' rurchoH paytaHghach. HIghlu'qu'taH 'ej HIghta'DI' ghe''or pawlu'. L: qorDu'ghot, bItu'taHvIS, bIqImchu'. Bet: mInDu' QaQ vIghaj, SoSloDnI'. qaStaHvIS pem, chIrgh vIleghlaHba'. L: 'elta' tIvwI'pu', loDnI'. logh tIchaw'. qabjech tuQchoH *le'ona'to*, ghomDaj loDpu' je. 'el joH *pe'tlho*, *tlhaw'DIyo*, *be'neDIq*, *baltlha'Sar*, *bora'chIyo*, joH *jon*, latlhpu' je, qabjech tuQtaHvIS, qIpwI'DIr chuSmoHlu'taHvIS je. JP: jaw, qaStaHvIS wa' yItchu'ghach 'ay', bang chotlhejqang'a'? H: bIyIttaHvIS bIpo'meH, 'ej bIbejtaHvIS bIqejHa'meH, 'ej pagh DajatlhmeH, vaj mayItchu'taHvIS choghajjaj. teH, jImejmeH jIyIttaHvIS je. JP: bImejtaHvIS, qatlhej'a'? H: "HItlhej" vIjatlh, vIjatlhqangDI'. JP: ghorgh Dajatlhqang? H: qablIj vIparHa'DI'. ngaSwI' rur chuS'ugh ngaSbogh net botjaj jay'! JP: ta'juHHey nIb qabjechwIj, jaw: batlh Dunqu' ngaSmo' 'oH. H: vaj, nov, bItIn; bIboch; bI'ugh. JP: choneHchugh not yIghoH. retlhDaq gho'taHvIS jaH chaH. Bal: choparHa' 'e' vImaS. Mar: SoHvaD vIneHbe', Dotlh qab law' vIghajmo'. Bal: wa' 'oH nuq'e'? Mar: joH'a'vaD jItlhobmeH, ghogh vIlo'. Bal: wanI'vammo' qaparHa'qu'. "lu'" jatlhlaH QI'tu'nganpu'. Mar: yItchu'wI' QaQ vInayjaj. Bal: lu'. Mar: DachchoHjaj je, yItlu'chu'DI' rIntaH. yIjang, tayyaS. Bal: 'ut pagh QIch latlh. tayyaSvaD janglu'chu'. retlhDaq gho'taHvIS jaH chaH. 'U: qaSovqu'bej. qaH *'anto'nIyo* SoH. 'A: nom, jIHbe'. 'U: nach DavIHmoHmeH mIwmo' qaghov. 'A: qavIt. chIch vIDa. 'U: not DotlhmeyDaj qab DaDalaHchu', ghaH'e' SoHbe'chugh. ghopDaj QaD naQ 'oHbej Dochvam'e'. ghaH SoH, ghaH SoH. 'A: wa' mu' vIjatlh: jIHbe'. 'U: Ha', Ha', povmo' DotlhlIj tlhaQ qaghovbe' 'e' DaHar'a'? So''eghlaH'a' batlh? Ha', bIjatlh 'e' yImev, ghaH SoH. narghnIS quv. pItlh. retlhDaq gho'taHvIS jaH chaH. Bet: Duja' 'Iv, 'e' cho'angqangbe''a'? Ben: HISlaH, HInoDHa'. Bet: SoH 'Iv, 'e' cho'angqangbe''a' je? Ben: wej vIja'qang. Bet: "vuvHa'taH 'ej *wa'vatlh lut tlhaQ*vo' neH tlhaQmeH laHqoqDaj QaQ Suqba'", ja'ba' jaw *be'neDIq*. Ben: 'Iv ghaH? Bet: DaSovchu'. wanI'vammo' DIch vIghaj. Ben: vISovbe' jIH. HIHar. Bet: not DuHaghmoH'a'? Ben: HIja'bej. nuq ghaH? Bet: va, joH HaghmoHwI' ghaH. qoH QIp ghaH. tIchbogh QIch Dojqu' 'oghlI'. ghu'vamvaD neH 'um. ghaH lutIv ngoy'Ha'wI'pu' neH. tlhaQmo' lunaDbe' 'ach 'ongchu'mo' lunaD, ghotpu' belmoHmo' 'ej ghotpu' QeHmoHmo'. qaSDI' wanI'vam, ghaHmo' HaghchoH chaH 'ej luqIp. ghaH ngaS yo' 'e' vIHarqu'. chaq may' vangmeH mutIj 'e' vImaS. Ben: jawvam vIghovDI', ghaHvaD QIch Daja'bogh vIja'. Bet: lu', lu'. muHIvDI', jIHDaq Delbogh mu'tlhegh ghorba' ghaH. chaq mu'tlheghDaj qImchugh pagh, qoj Haghchugh pagh, vaj 'ItchoHbej ghaH. vaj, reghuluS 'Iwghargh polchoHlu': qaStaHvIS ramvetlh, pagh ghem Soj qoH. chuS QoQ. Bet: DevwI' DItlha'nIS. Ben: Hoch QaQ wIvangmeH. Bet: ghobe', vay' qabqu'Daq nuDevchugh, vaj qaSDI' tlha'bogh tlhe'taHghach, chaH vImejbej. qaS QoQ. mej joH *jon*, *bora'chIyo*, *tlhaw'DIyo* je nopbogh Hoch'e'. JJ: *Hero* muSHa' loDnI'wI' 'ej ngoDvam ja'chuqmeH vavDaj nge'. *Hero* lutlha' be'pu'. ratlh wa' qabjech. Bor: 'ej *tlhaw'DIyo* ghaH ghotvam'e'. vIHmo' vIghov. JJ: jaw *be'neDIq* SoH, qar'a'? tlh: choSovchu'. ghaH jIH. JJ: loDnI'wI' DaSum DuparHa'mo'. *Hero* muSHa'choH. qatlhob: ghaHvo' yIpon. ghaH ngaSmo' chuQun'a', ghaHvaD mang neH ghaH *Hero*. ghu'vamvaD yuDHa'wI' DaDalaH. tlh: *Hero* muSHa' chay' 'e' DaSov? JJ: muSHa' 'e' 'Ip 'e' vIQoy. Bor: vIQoy je. 'ej qaStaHvIS ramvam, Saw 'e' 'Ip ghaH. JJ: Ha', 'uQ wIjaHjaj. mej joH *jon*, *bora'chIyo* je. tlh: *be'neDIq* pong vIlo'taHvIS jIjang, 'ach De'vam qab luQoy *tlhaw'DIyo* teS. joH naymeH neH ghaH pon 'e' vangbej joH. latlh HochvaD jupHey DataH ghot net Sov. muSHa'ghach Qu' malja'vaD neH DaQo'. vaj tlhIHvaD neH peSutlhtaH, mInDu' Hoch. pagh Duy tIvoq. veqlargh 'oHmo' Dotlh 'IQ'e', 'Iw tujqu' mojnIS voqtaHghach 'ej tet. ghu'vam'e' tob rep Hoch wanI'. Do'Ha'. ghu' vIpIHbe'pu'. vaj, qamej, *Hero*! 'el *be'neDIq*. Ben: 'ech *tlhaw'DIyo* SoH'a'? tlh: vInIb. Ben: Ha', chotlhejqang'a'? tlh: nuqDaq? Ben: banglojwI'SorDaq, malja'lIj DaQorghmeH, 'echoy. chay' tugh mop DatuQ? tugh mang mop rur'a' Qeymo'? tugh Suy mop rur'a' QeyHa'mo'? mop DatuQnIS, tugh bImobmo'. *Hero*lI' tlhaplaw'ta' joH. tlh: ghaH tIvjaj. Ben: QIchvammo' qejHa'bogh Ha'DIbaH mechwI' Darur. targh ngevlu'meH je, QIchvam rurwI' lo'lu'. SoHvaD ghu'vam ta'qang joH, 'e' DapIH'a'? tlh: qajatlh: HIDoH. Ben: toH! DaH leghlaHbe'wI' Darur bIqIpHa'taHvIS. SoHvo' Ha'DIbaH nIHta' loDHom'e'. 'ach tlhaq DaHIvlaw'. tlh: choDoHqangbe'chugh, vaj qaDoH. mej. Ben: va, 'erpuqvam rIQ vIvup. tugh ngemHomDaq So''eghlaw'. 'ach mughov 'ej mughovHa' jaw *be'terIS* jay'! joH HaghmoHwI'! ghay'cha', ghaytan pongvam lo'lu' jItlhaQmo'. ghaytan qaS, 'ach ghuvammo' jIquvHa''eghlaH. ghu'vammo' jInoybe'bej. noDbogh taHqeq Damo' *be'terIS*, qo'vaD ja'wI' DameH Sugh'egh ghaH, 'ej muDelmeH QIchvam maqlI'. vaj, jInoD jInoDDI'. 'el joH *pe'tlho*, *Hero*, *le'ona'to* je. JP: toH, jaw, nuqDaq 'ech tu'lu'? Daleghpu''a'? Ben: va, joHwI', joSjoH vIData'. naDev vItu'DI', yaHDaq SaHbogh yaS rur, mobqu'mo'. vIja'neS 'ej jIvIt 'e' vIHarneS: "jawbe'vam muSHa'ghach Suqta' joH". 'ej banglojwI'SorDaq mutlhej 'e' vIchup. choSlu'mo', mobbogh ghaHvaD mop vIchenmoHmeH mutlhejnIS. pagh, Huplu'nISmo', ghaHvaD 'oy'naQ vIchenmoHmeH mutlhejnIS. JP: Huplu'nIS'a'? nuq 'oH HeSDaj'e'? Ben: DuSaQghot 'urmang. chalHa'DIbaH juH SamDI' Quchqu'. vaj, tlhejwI'DajvaD 'oH 'ang. 'ej 'oH nIH latlh. JP: qaS 'urmang, voqlu'DI', 'e' DaHarmoHqang'a'? 'urmang ta'ta' nIHwI''e'. Ben: 'ach 'oy'naQ chenmoHlu'chugh, vaj lI'bej, mop chenmoHlu'chugh je. mop tuQlaH ghaH, 'ej SoH'e' DuqIpmeH, 'oy'naQ' lo'laH. chalHa'DIbaH juHDaj DanIHmo', 'e' vIHar. JP: bommeH neH bIH vIghojmoH. 'ej tugh ghajpu'wI'vaD vIchegh. Ben: QIchlIj tobchugh bomchaj, vaj va, DajatlhvIS bI'Il. JP: DuSollaw' jaw *be'terIS*. ghaHvaD ja' yItchu'taHvIS ghaH tlhejbogh ghot: "Du'oy'moHlaw'qu' pumDaj". Ben: Qu'vatlh, tIchtaHvIS, jIH SIQ law' nagh SIQ puS! jangqang je wa' beQwI' SuD ghajbogh Sor'e'. yInchoH 'ej qunchoH qabjechwIj'e'. mujatlh, jIH jIH 'e' Harbe'taHvIS: "joH HaghmoHwI' ghaH *be'neDIq*'e'. ghaH qetlh law' vulqan leSpoH qetlh puS." jIHDaq QIch tlhaQ, QIch tlhaQ latlh je vI'moHtaHvIS, 'ar po' ghaH 'e' vIyajlaHbe'. ghu'vammo' DoS vIrur, 'ej mubach mangghom naQ. tajmey jatlh, 'ej DuQ mu' Hoch. Delbogh mu'meyDaj rurchugh tlhuHpIwDaj rIQmoHmo', vaj, retlhDajDaq yInlaH pagh; vaj, mungHov ngejba'laH. chaq Hoch'e' nobbogh qeylIS ghajchugh je ghaH, vaj vISawQo'. ghojmoq Da SuvwI' Dun 'e' raDlaH ghaH. 'ej qul chenmoHmeH pu'beHDaj nge'laH. Ha', ghaH wIbuSQo'jaj. Sut QaQ tuQ veqlargh 'e' Datu'ba'. ghaH DoHmoHjaj wa' qa'yaS jay'. chaq ghe''orDaq ratlh vay'; chaq chIrghDaq ratlh vay'; naDev ghe''orvo' ghaHtaHvIS, ghu'vetlh rapbej ghu'vam. 'ej chIch ghe''or lujaHmeH quvHa''eghmoH ghotpu', ghaH tlhejmo' jotHa'ghach, Hajqu'ghach, Sotqu'ghach je Hoch. 'el *tlhaw'DIyo*, *be'terIS* je. JP: yIqIm. chol ghaH. Ben: qo' HeHDaq SoHvaD Qu' vay' vIta'meH je bIra'rupneS'a'? yuQbIngDaq jIjaHrup, Qu' ramqu'vaD chongeHmeH Da'oghchugh. DaH DenIbya' mIch Hopqu'vo' mavjop qaSuqrup. neHmaHvo' yuch qaqemrup. *qarDaS* voDleH rol wa' pob qaSuqrup. SoHvaD tera'Daq neH Duy'a' vIDarup. ghu'meyvam Hoch vImaS law' wanI'vam vImaS puS: wej mu' wIjatlhtaHvIS, veqlarghHeyvam vItlhej. pagh Qu' chota'moHqang'a'? JP: pagh, jutlhejtaHghach QaQ 'oHbe'chugh. Ben: Qu'vatlh, joH, nay'vam vIpar. jawwI' *jat* vISIQlaHbe'. mej. JP: Ha', jaw, Ha'. jaw *be'neDIq* DachIllaw'. Bet: HIja', joHwI'. tIqDaj munoj, qaStaHvIS ru'wI'. 'ej 'oHmo' Huchpop vInob. wa' tIqDajvaD cha' tIqwIj vInob. ghay'cha', SuDmeH ngorbogh Qujqut lo'mo', ben jIHvo' 'oH Suqta' rIntaH. vaj, "DachIl" DajatlhlaHlaw'neS. JP: DangaqHa'ba'ta', jaw, DangaqHa'ba'ta'. Bet: mungaghHa'ba'ta' vIneHba'Qo'. mungaghHa'chugh, vaj tugh qoH SoS vImoj net tob. 'ech *tlhaw'DIyo*'e' vISammeH chongeHpu'. ghaH vIqemta'. JP: toH, nuqneH, 'ech? qatlh bI'IQ? tlh: jI'IQbe', joHwI'. JP: vaj, chay'? bIrop'a'? tlh: ghobe', joHwI'. Bet: 'IQbe' 'ej ropbe' 'ej Quchbe' 'ej pIvbe' 'ech. 'ach Hoj 'ech. 'ej Hoch qechmo' Qay'ruptaH. JP: va, jawwI', bIvIt DaDeltaHvIS 'e' vIHar. 'ach Qay'rupchugh, vaj vI'Ip: ngeb vuDDaj. SuH, *tlhaw'DIyo*, ponglIj vIlo'taHvIS, muSHa'moHghach vIja'ta'. 'ej laj *Hero* 'IH. vavDajvaD vIQumta' 'ej vIQochbe'moHta'. tlhogh jaj yImaq, 'ej bIQuchjaj. L: 'ech, jIHvo' puqbe'wI' yItlhap. 'ej ghaH tlhejjaj mIpwIj. tlhoghvam qaSmoHta' joH. tlhoghvam QaHmeH tay' juH. Bet: yIjatlh, 'ech. 'e' chup tlha'nISghach. tlh: Dotlh QuchvaD QumpIn pupqu' Dachu' jatlhQo'ghach. jIQuchqu'be', 'ar jIQuch vIja'laHchugh. jaw, choghaj, vaj qaghaj. SoHvaD jIjegh'egh 'ej jImechta'mo' jIHo'. Bet: yIjatlh, be'nI''a'. bIjatlhbe'chugh, vaj nujDaj DanISmeH yIchop. 'ej jatlhbe' je ghaH 'e' yIraD. JP: va, jaw, tIq Quch Daghajba'. Bet: HISlaH, joHwI'. qoHoyvam, tIqwIj vItlho'. SaHtaHghach 'o'Daq ratlhtaH. qoghDajDaq jatlh be'nI''a'wI': "tIqwIjDaq SoH". tlh: QIchvam jatlhbej, be'nI''a'. Bet: QI'yaH, pay' qaS boq. ghu'vetlh lughoS Hoch. vIghoSQo' jIH neH 'ej Hurgh DIrwIj. HeHDaq jIba'laH 'ej jIjachlaH: "loDnal vISuqjaj, Ha'". JP: jaw *be'terIS*, SoHvaD wa' vISuqrup. Bet: wa' Sung'e' ngaSbogh qorDu'lIj vImaS. Dururbogh loDnI' vay' DaghajneS'a'? loDnalpu' pov lIngpu' vavlI', wa' SuqlaHchugh be'. JP: choSuqqang'a', jaw? Bet: Qo', joHwI', vumwI' jajvaD latlh vIghajlaHbe'chugh. qaStaHvIS jaj Hoch qatuQlaHbe' bIwaghmo'. 'a chonoDHa'neSjaj. QIch tlhaQ Hoch, pagh potlh je vIjatlhmeH jIboghpu'. JP: chomaw bIjatlhQo'chugh. 'ej SoHvaD qaq DotlhlIj tlhaQ, bIboghbejmo' qaStaHvIS rep Quch. Bet: ghobe', joHwI'. SaQtaH SoSwI', qaSDI'. 'ach pa' yItchu' Hov. 'ej Hovvam bIngDaq jIboghpu'. be'nI''a' loDnI''a' je, SuQuchjaj! L: be'nI'puq, Doch vItlhobbogh DaQorghrup'a'? Bet: QI'yaH, jIHvaD pung Daghajjaj, SoSloDnI'. chonoDHa'neSjaj. mej. JP: ghay'cha', belmoH jawvam DataHvIS. L: ghaHDaq puS 'Iw 'It. not 'IQ Qongbe'chugh. 'ej QongtaHvIS pIj 'IQbe'. ja' puqwI' 'e' vIQoypu': "pIj QuchHa'ghach naj, 'ej vemDI' Hagh". JP: loDnal buSbogh QIch'e' SIQQo'. L: not SIQ. SawqangwI' Hoch vaq 'ej chaHvaD vaQ. JP: *be'neDIq*vaD be'nal pov mojlaH. L: botlu'jaj, joHwI'. qaSpu'DI' tlhoghchaj Hogh, jawtaHmo' maw'choH chaH. JP: 'ech *tlhaw'DIyo*, chIrgh DajaH, ghorgh 'e' DaHech? tlh: wa'leS, joHwI'. Qong poH, tayDaj'e' wej ghajtaHvIS muSHa'ghach. L: wej qaSDI' Hoghjaj wa', Qo', puqloDoy. Soch jaj 'oH chuqDaj'e'. yabwIj luyonmoHlaHbe'law' ghu' Hoch, nI'be'qu'mo' je poHvam. JP: Ha', nachlIj Datlhe', bIloSnISmo' qaStaHvIS poH nI'. 'ach qalay', *tlhaw'DIyo*: maHvaD Dalbe' juSbogh poH. wej qaStaHvIS, ra'ghomquv wa' Qu''a' vInID. muSHa'chuqghach HuDDaq jaw *be'neDIq* jaw *be'terIS* je vIqem. tlhogh vIqaSmoHqang. 'ej vIqaSmoH 'e' vIHonbe', boQ SaghojmoHbogh bovangchugh wej tlhIH. L: joHwI', qatoy'rup, muQongbe'moHchugh qaStaHvIS je wa'maH jaj jay'. tlh: qatoy'rup je jIH, joHwI'. JP: chotoy'rup'a' je, *Hero* quv? H: loDnal QaQ naymeH be'nI''a'wI' vIboQmeH, Qu' qetlh Hoch vIta'rup, joHwI'. JP: 'ej ghaytan *be'neDIq* 'um law', SawqangwI' Hoch 'um puS. wanI'vammo' vInaDlaH: quvwI' Da. yoH net tob. 'ej yuDHa' net 'ang. chay' *be'neDIq* muSHa'choHmeH be'nI''a'lI' Dangor, 'e' qaghojmoH. 'ej *be'neDIq* vISIghmo', SuboQtaHvIS cha' tlhIH, *le'ona'to*vaD, *tlhaw'DIyo*vaD je jatlh. JP: *be'terIS* muSHa'choH, 'e' lubotbe' DotlhDaj tlhaQ ghuH, burghDaj bergh je. ghu'vam wIta'laHchugh, vaj SIbI' SuvwI' ghaHbe'choH bangjoH'a''e'. vaj quvDaj wIghajchoH, maH pagh latlh je chaHmo' muSHa'ghach joH'a'pu''e'. jI'eltaHvIS, HItlhej 'ej nuq vIHech Saja'. mej chaH. 2.2. 'el joH *jon*, *bora'chIyo* je. JJ: qaS ghu'vam. *le'ona'to* puqbe' Saw 'ech *tlhaw'DIyo*. Bor: HIja', joHwI', 'ach vIbotlaH. JJ: 'oH tuchlu'chugh, 'oH botlu'chugh, 'oH nISlu'chugh, vaj jIHvaD Hergh noblu'. mubelHa'moHmo' jIrop. ghu' neHbogh boQHa'chugh vay', vaj ghu' vIneHbogh ma'. chay' tlhoghvam DabotlaH? Bor: jIyuDHa'taHvIS, vIbotlaHbe', joHwI'. 'ach jIpeghlaHmo', nargh pagh yuDHa'ghachwIj. JJ: chay' Dabot nom 'e' HIQIj. Bor: muparHa' *ma'rIgharet*, *Hero* boQtoy'wI', wa'ben qaja'neS 'e' vIHar. JJ: vIqaw. Bor: qaSDI' nuQbogh ram poH Hoch, pInDaj QongDaqpa' lojmItHomDaq bejmeH ghaH vIra'laH. JJ: tlhoghvam HeghvaD nuq 'oH ghu'vam yIn'e'? Bor: ghu'vam tar DaDuDnIS SoH. loDnI'lI'Daq, joHDaq yIjaH. Dajatlh 'e' yIlIjQo': "bIquvHa'eghlaw'. *tlhaw'DIyo* noy batlh Davuvlaw'. 'ach ghaHvaD taHqeq lam rurbogh *Hero*'e' DanaymoHlI'." JJ: wanI'vammo' tobmeH nuq vInob? Bor: yapbogh tobwI' Danob. 'oHmo' joH mISmoHlu', *tlhaw'DIyo* SotmoHlu', *Hero* quvHa'moHlu', 'ej *le'ona'to* HeghmoHlu'. pop latlh Danej'a'? JJ: chaH vIrIQmoHmeH, Hoch vInIDrup. Bor: vaj, yIjaH. joH *pe'tlho*, 'ech *tlhaw'DIyo* je mob DatlhejmoHmeH, poH yISambej. "*bora'chIyo* muSHa' *Hero* 'e' vISov", chaHvaD yIjatlh. joHvaD *tlhaw'DIyo*vaD je bIngotlh chaHvaD 'e' yImaq. tlhoghvam qaSmoHbogh loDnI'lI' batlh'e' Davuv je. 'ej noychu' jupDaj 'e' Davuv. 'ach tugh be'qoqmo' ghaH ngorlu'law'. "vaj, Savuvmo' ghu'vam vItu'ta'" yIjatlh. ghu' tobbe'lu'chugh, vaj ghu' luHarbejQo'. DuHqu'bogh tobwI'mey tIchup. QongDaqpa' lojmItHomDaq muleghnIS chaH. *ma'rIgharet*vaD *Hero* vIpong 'e' luQoynIS. jIHvaD *tlhaw'DIyo* mupong *ma'rIgharet* 'e' luQoynIS. qaStaHvIS ramvam, luleghmeH tIqem, qaSpa' tlhogh Hechlu'bogh. qaStaHvIS poHjoj, Dach *Hero* 'e' vIqaSmoH. narghchoH *Hero* matlhHa'ghach vItHey. vaj, voqHa'ghachvaD *DIch* pongqanglu'. 'ej Hoch qeqlu'bogh nISchu'lu'. JJ: ghu' joch mojlaHbogh mojchugh 'oH, vaj vIvangqangbej. DavangtaHvIS bI'ongchugh, vaj popvaD wa'SanID DeQ qanob. Bor: bIpumtaHvIS bIqapchugh, vaj not jItuH jI'ongchu'mo'. JJ: SIbI' tlhoghchaj jaj vISovmeH jIjaH. mej chaH. 2.3. 'el *be'neDIq* mob. Ben: loDHom! 'el loDHom. loD: chay'! Ben: QongDaqpa'wIj lojmItHomDaq paq tu'lu'. naDev naHSorghomDaq jIHvaD yIqem. loD: tugh naDev jIH, jaw. Ben: DaH naDev SoH 'e' vISovba'. SIbI' naDevvo' bIjaH 'ej naDev bIpawqa' vIneH. 'el loDHom. Ben: mumerqu'. muSHa'ghachvaD, DameH mIwDaj buSmoHtaHvIS, vaj, DoghchoH ghot latlh; 'e' leghpu'DI' wa' ghot, 'ej Haghpu'DI' ghotvam, mIwmo' SaghHa'qu'mo' neH latlh, bong DoS vaqpu'bogh ghaH mejlaw' ghaH'e', muSHa'choHmo'. ghotvam rap *tlhaw'DIyo*. Hu', ghaHvaD QoQ lIng qIpwI'DIr, bomnaQ, pagh latlh je; 'e' vISov. DaH beltlheghghom chuStIS je maS. Hu', yoDSut QaQ leghmeH yItrup, nI'taHvIS wa'maH qelI'qam; 'e' vISov. DaH, yIvbeH chu' Sar chenmoHmeH QongHa'rup, qaStaHvIS wa'maH ram. nappu' QIchDaj 'ej Qu' buSpu' 'oH. DaH Human Suy mojpu'law'. 'uQ'a' taQ bIH mu'meyDaj'e'. motlhbe'bogh nay'mey rur. nem jIchoH'a' 'ej jIleghmeH mInDu'vetlh vIlo'nIS'a'? vISovbe'. jIchoH 'e' vIHarbe'. 'er tam vImoj 'e' qaSmoHbe' muSHa'ghach 'e' vI'IplaHbe'. 'ach vuDvam'e' vI'Ipbej: 'er jIH, wej 'e' qaSmoHtaHvIS, qoHvam jIH, not 'e' qaSmoH. 'IH wa' be', 'a vISujlu'be'. val latlh, 'a vISujlu'be'. quv latlh, 'a vISujlu'be'. wej wa' be'Daq 'ummeH Hoch QaQ tu'lu'taHvIS, wa' be'mo' vIqumlu'meH jIQaghQo'. mIpnISbej ghaH; DIch vIghaj. valbe'chugh, vaj pagh vItlhapqang. quvbe'chugh, vaj tlhogh'e' not vISutlhqang. 'IHbe'chugh, vaj not vIbejqang. ralchugh, vaj mucholbe'jaj. chuQun ghaH, pagh, nuQchu'. ja'chuqtaHvIS po'nISba'. QoQghot pov ghaHnISba'. 'ej jIbDajDaq wov... nuq? wovjaj qeylIS belmoHbogh Se''e' neH. jISaHbe'. toH! joH, *mISter* muSHa'wI' je. ngemHomDaq jISo''egh. DoH. 'el joH *pe'tlho*, *tlhaw'DIyo*, *baltlha'Sar* je, qaStaHvIS QoQ. JP: Ha', QoQna'vam wIQoyqang'a'? tlh: vIQoybej, joHwI' QaQ. tam choS, qar'a'? chIch belvaD ngaqmeH tammoHlu'law'ta'! JP: So''eghbej *be'neDIq*. DaqDaj pegh Dalegh'a'? tlh: joHwI', vIleghchu'pu'. tugh rInDI' QoQ, toQDujvam peghvaD pay' wItlhongbej jay'! JP: *baltlha'Sar*, Ha'. bomvetlh wIQoyqa'jaj. Bal: Qo', cha'logh QoQvam QaQ vItIchta'meH, DaH ghoghwIj qab yItlhobneSQo', joH QaQ. JP: pov ghaH 'e' tobtaH ghu'vam: pupba' ghaH, 'e' vaqtaHvIS. yIbom. choSawmoHqang'a'? Bal: SawwI' Daja'mo', DaH jIbomchoHneS. tlhIb be' 'e' Harlaw'taHvIS SawqangwI' law', pIj be'vam SawmoHtaH 'ej pIj 'e' 'IptaH. jItlhIb je... JP: Ha', wejpuH! SIbI' yIbom! wej bIghoHQo'chugh, vaj DaH ghoHjaj QoQlIj. Bal: jIchuSpa', QaghmeywIj yIjuSba'neS: jIrammeH QuSta' qa'. jIghuSqa'be'. JP: Doghba'ghach jatlh ghaH! Do'pa' ghagh 'ej jaw: buS wuS, ghuy'cha', 'ej nuS. chuS QoQ. pegh'eghtaHvIS jatlh *be'neDIq*. Ben: toH, DaH belmoHchu' bom! DaH qa'Daj tIvqu'moHlu'law'! Huj: ghot porghDu'vo' qa' peplaw' Qogh chor tlheghmey neH! Qo'; chuS'ugh'e' reH vImaS. pItlh. bom. Bal: pebepQo', be'pu', pebepQo'. loDpu' chaHchugh, not matlh chaH. chaH ma'law' 'et; chaH ma' je 'o'. wa' Qu'chajvaD not ratlh chaH. vaj, pebepQo'; tIDochnISchoH. SuQuchjaj 'ej HItlha'qa'. 'IQtaHbogh QIchmey Hoch tIDoH! chenjaj "maj Ha' majQa' Ha'!" tIbomQo', SoQmey tIbomQo', Dalchugh 'ej 'Itchugh SoQraj. reH ghu' latlh loSlaH taHbogh qo'. matuv 'e' neH wIpoQjaj. vaj, pebepQo'; tIDochnISchoH. SuQuchjaj 'ej HItlha'qa'. 'IQtaHbogh QIchmey Hoch tIDoH! chenjaj "maj Ha' majQa' Ha'!" JP: va, QaQ bomvam. Bal: qab je bomwI', joHwI'. JP: Ha', ghobe', baQa'. wa' Qu'vaD yap bomlaHlIj. pegh'eghtaHvIS jatlh *be'neDIq*. Ben: chaq targh ghaHchugh 'ej ghoghvam bomchugh, vaj lumuHbej. qeylISvaD vItlhob: pagh ghu' Do'Ha'mo' ghuHmoHjaj QIchDaj qab. chaq ram Qa' vIQoy 'e' vImaSbej, rop'a', latlh Hoch joq nungchugh je 'oH. JP: 'eH, va, cho'Ij'a', *baltlha'Sar*? SuH, maHvaD QoQ pov yISuq. wa'leS ram, jaw *Hero* QongDaqpa' lojmItHomDaq, wIlo' wIneH. Bal: 'oH QaQ law' latlh Hoch vISuqlaHbogh QaQ puS, joHwI'. JP: maj. yIDoH. mej *baltlha'Sar*. JP: yIchol, *le'ona'to*. DaHjaj nuq choja'pu'? qaH *be'neDIq* muSHa''a' be'nI'puqbe'lI', *be'terIS*? tlh: toH, HIja'. pegh'eghtaHvIS joH *pe'tlho*vaD jatlh. tlh: DayonmeH yISo''egh. ba'taH Qa'. peghHa'egh. tlh: loD vay' muSHa' jawbe'vam, not 'e' vIHar. L: ghobe', vIHarbe' je. 'ach Dunqu': qaH *be'neDIq* Ho'qu'. 'ej reH ghaH cherghQo' 'e' 'anglaw' DataHvIS, 'e' tu'laH vay'. Ben: DuH'a'? HeHvetlhDaq SuS tu'lu''a'? L: ghay'cha', joHwI', qatlh vIyaj 'e' vISovbe', wanI'vam vIHarQo'chugh: ghaH muSHa', Qay'ruptaHvIS nongqu'mo', 'e' junlaHbe' yab. JP: chaq ngebmoH neH. tlh: va, DuHqu'. L: Qu'vatlh! ngebmoH'a'? nong net ngebmoH. 'a not ngebmoHbogh nonglaw'wI', vItbogh nongbejwI'Daq Sum law', nongwI''e' 'angbogh ghaH DataHvIS Sum puS! JP: qatlh? nong 'e' 'angbogh nuq Da? pegh'eghtaHvIS jatlh *tlhaw'DIyo*. tlh: yIpuSchu', vIHlaw'Qo' DoSvam. L: 'e' 'angbogh nuq Da, joHwI'? pIj ba'taH ghaH, qarbej --- chay' ba', Duja'ba'pu' puqwI'. tlh: muja'bejpu'. JP: chay', chay'? yIjatlh. chomer. reH ghaH HIvDI' muSHa'ghach, qa'Daj jeylaHbe' 'e' vIHarpu'. L: jeylaHbe'pu' 'e' vI'Ipqang, joHwI'. jeylaHbe'qu'bej *be'neDIq*'e'. pegh'eghtaHvIS jatlh *be'neDIq*. Ben: ngor neH chaH 'e' vIHarrup, ja'be'chugh rol chIS ghot. vumnISlu'wI'vamDaq So''eghlaHbe'bej tojwI'. pegh'eghtaHvIS jatlh *tlhaw'DIyo*. tlh: ngejchoHlu'; yIruchtaH. JP: *be'neDIq*vaD muSHa'ghachDaj SovmoHpu''a'? L: ghobe' 'ej not SovmoH 'e' 'Ip. ghaH Seng wanI'vam'e'. tlh: teHbej. ghu'vam ja' puqlI'. jatlh: "reH maghomDI' vIvaq. vaj, "qamuSHa'" qatlh ghaHvaD vIghItlh?" L: DaH QIchvam jatlh, ghaHvaD ghItlhchoHtaHvIS. qaStaHvIS wa' ram, cha'maHlogh vemchoH. 'ej pa', QongwI' yIvbeH tuQtaHvIS ba'taH. Hu' ghaH, wa' nav beQ ghItlhpu'DI': Hoch nuja' puqwI'. tlh: beQwI' DabuSpu'. vaj, belmoHbogh lut tlhaQ, nuDelbogh puqlI', vIqaw. L: toH! 'oH ghItlhpu' 'ej laDqa'taHvIS, beQwI' bIngDaq tay' *be'neDIq* *be'terIS* je bong 'e' tu'. tlh: lutvam'e'. L: De' nav ghorchu' 'ej wa'SanID DIHom chenmoH jay'. qun'egh, tlhIvmo'. tlhIvmo', ghotvaD Qumqang, 'ej ghaH vaqrup ghotvam 'e' Sovbej. jatlh: "qa'wIj vIlo'taHvIS, ghaH vIjuv, vIvaqnISmo', muQumchugh. HIja', vImuSHa'chugh, pagh vImuSchugh, vaj vIvaqnIS." tlh: 'ej tormeH pumchoH, SaQ, jach, pa'Daj pej, tlhob, tIch: "Qu'vatlh, *be'neDIq*, bangwI'! jItuvjaj jay'!" L: "wanI'meyvam vIbej", muja' puqwI'. ghaH ngep Dotlhvam maw'. vaj, tulHa'mo' rIQ'eghmoHlaH jay' rut 'e' Har puqwI'. teHbej. JP: QaQ wanI'vam 'e' vIHar: ghot latlhmo' ghu'vam SovnIS *be'neDIq*, 'oH 'angQo'chugh *be'terIS*. tlh: ngoQ nuq ta'meH SovmoHlu'? ghaHvaD tlhaQ neH ghu'vam. 'ej jawbe' vIvupbogh joy'qang 'e' vIpIH. JP: joy'chugh, vaj Qu' quv ta'lu', ghaH muHlu'chugh. *be'terIS* ghaH be' pov'e' muSHa'nISlu'bogh. 'ej nublaHbe'bej batlhDaj. tlh: valqu' je. JP: Qu' HochvaD val, *be'neDIq* muSHa'meH Qu' 'oHbe'chugh. L: joHwI', porghvam QupDaq Suvchuqchugh yab 'Iw je, yay ghaj 'Iw, 'e' tob wa'maH 'ej 'e' tobHa' wa'. vIvup 'ej QaQ vIvupmeH meq, SoSloDnI'Daj QanwI'Daj je jIHmo'. JP: chaq jIH muqImjaj, mIwvam lo'taHvIS 'e' vImaS. muqImchugh, vaj Qu' Hoch latlh vIroQrup. 'ej batlh qochwI' moj ghaH 'e' vIqaSmoHrup. *be'neDIq*vaD ghu' yIja' 'ej nuq jatlh 'e' yI'Ij. L: boQ wanI'vam 'e' DaHar'a'? tlh: tugh Heghbej 'e' Har *Hero*, jatlhmo': "jIHeghqang, mumuSHa'chugh, 'ej jIHeghqang, vImuSHa' 'e' vI'angpa', 'ej jIHeghqang, munaymoH 'e' nIDchugh. 'e' qaq law' ghu'vam qaq puS: QeHwIj motlh wa' tlhuH vIjatlhQo'." JP: maj. ghaHvaD muSHa'ghachDaj muchchugh, vaj qItqu': vanHa' ghaH. wanI'vam boSovqu'mo': qa' naDHa'nISlu'bogh ghaj loDvam. tlh: 'umqu' loD. JP: Do' QaQ porghDaj leghlu'bogh 'e' vIchID. tlh: vI'Ip: valqu' je 'e' vIHar. JP: laH tlhaQ lururbogh laHHomHeymey ghajlaw' 'e' vIchID. tlh: 'ej yoHlaw'. JP: yoHmo', *Qugh* rur ghaH. 'ej Sol 'e' vu'taHvIS, val net tu': bIH jun, yoj Hojmo'. pagh, bIH nIDtaHvIS, lalDan yaj, Hajmo'. L: yejquv lobchugh, vaj mangghomDajDaq roj leHba'. 'ej rojHa'chugh, vaj jaghvaD nuH pov HIjlu', toH 'e' qelnISba'. JP: Hojmo', tlhIvvIp 'ej HajvIp HujwI'vam, matlhmo' loDvam. 'ach 'e' So' lut'a'mey tlhaQ neH ja'taHbogh. be'nI'puqlI' ghu' vIpay. *be'neDIq* wIghoS'a' 'ej ghaHvaD muSHa'ghachDaj wIja''a'? tlh: not yIja', joHwI'. lojmoHjaj *be'terIS*, qeS QaQ lobtaHvIS. L: Qo', DuHbe'. SIQchu'pu'pa', ghaytan Qop tIqDaj. JP: lu', puqlI'vo' tugh latlh wI'Ij. wej qaStaHvIS wanI'vam, bIrchoHjaj SuvwI' 'Iw. *be'neDIq* vIparHa'qu'. 'ej HemHa'taHvIS, be'vam QaQqu'vaD QaQbe' ghaH 'e' yajmeH nuD'egh vIneH. L: joHwI', bIyItqang'a'? 'uQ qeqlu'pu'. pegh'eghtaHvIS jatlh *tlhaw'DIyo*. tlh: QIchvammo' *be'terIS* toy'rupbe'chugh ghaH, vaj not pIHbogh laHwIj vIvoq. pegh'eghtaHvIS jatlh joH *pe'tlho*. JP: latlhvaD jonwI' rap qeqlu'jaj. 'e' ruchnIS puqlI' toy'wI'be'pu'Daj je. tlhaQ, muSHa' latlh 'e' HarDI' cha', pagh tobwI' lughajtaHvIS. ghu'vam vIbej vIneH. QaQbej DawI' lutvam 'ach bom pagh. 'uQ ghoSmeH 'elmeH ra'meH *be'terIS* wIngeHjaj. mej joH *pe'tlho*, *tlhaw'DIyo*, *le'ona'to* je. 'et ghoS *be'neDIq*. Ben: tojbe'bej. DIch vIghaj. ja'chuqtaHvIS Sagh. *Hero*vo' vItvam lughaj. jawbe' luvuplaw'. ghaH ngeplaw' Dotlh nong. mumuSHa''a'? toH, yonnISlu'. chay' munoH 'e' vIQoypu'. lujatlh: "Hemqu'ba', ghaHvo' muSHa'ghach tu'chugh." lujatlh je: "Hegh maS law' ghu'vam maS puS: muSHa' 'e' 'ang DataHvIS." jISaw not 'e' vIqel. HemHa'wI' vIDanIS. pummey 'Ijchugh vay', 'ej tI''eghmeH bIH lo'laHchugh, vaj Do'. "'IH jawbe'", lujatlh: vIt; vIja'laH. "quv je": qaS, vIpumlaHbe'. val je, mumuSHa'ghach'e' neH tu'lu'be'chugh: va, val 'e' tobmeH QIchvam chellaHbe', 'ej Dogh 'e' tobmeH QIchvam ja'laHbe', pe'vIl vImuSHa'chu'mo'. chaq mu'qaD, lut tlhaQ DI je lo'lu'taHvIS vIHIvlu', tlhogh vIvuvHa'mo', qaStaHvIS poH nI'. 'ach choHlaHbej qar'a' neHtaHghach. qantaHvIS, Ha'DIbaH'e' SIQlaHbe'bogh vay', tIv QuptaHvIS. neHtaHghachDaj Sanvo' ghot ghIjlaH'a' tIghmu', lutmey je, yab nav chaqoq je? Qo'. qo' tebnIS ghotpu'. "jIHeghpa', not jISaw": vIjatlhDI', jISawpa' jIyInbe' 'e' vIpIHpu'. chol *be'terIS*. QI'yaH, 'IH be'vam jay'. ghaHDaq muSHa'ghach tobwI'Hey vItu'. 'el *be'terIS*. Bet: jItlhobQo', 'ach 'uQ DaghoSmeH qatlhobmeH vIngeHlu'. Ben: *be'terIS* 'IH, DaH bIvumta'mo' qatlho'. Bet: chav, tlho'vamvaD vIvumta' law'be', tlho'vam, jIHvaD Davumta' puSbe'. chaq jIvumnISchugh, vaj jIyaHpu'Qo'. Ben: vaj, bIbel'a' choQumta'mo'? Bet: HIja'. bel rap ghajlu' net ta'laH, HughDajDaq taj lanlu'chugh 'ej voQchugh. bISopqangbe'law', jaw. qaDoH. mej. Ben: toH! "jItlhobQo', 'ach 'uQ DaghoSmeH qatlhobmeH vIngeHlu'." cha' qech 'oSba' mu'tlheghvam. "chav, tlho'vamvaD vIvumta' law'be', tlho'vam, jIHvaD Davumta' puSbe'." nIb mu'tlheghvetlh mu'tlheghvam je: "tlho' rur SoHvaD Hoch vIvumbogh, ngeDmo'." vIvupbe'chugh, vaj mIghwI' jIHbej. vImuSHa'be'chugh, vaj Human jIHbej. DaH *Hologhram*Daj vISuq. mej. 3.1. 'el *Hero*, *ma'rIgharet*, *'urSula* je. H: *ma'rIgharet* QaQ, mebpa'Daq DaH yIqet. pa' *be'terIS*, be'nI''a'wI', Datu', ja'chuqtaHvIS joH *tlhaw'DIyo* je ghaH je. 'eH, qoghDajDaq bItlhuptaHvIS yIja': "naHSorghomDaq yIt *'urSula* *Hero* je, 'ej SoH pagh latlh je buStaHvIS chaH, ja'chuq." yIja': "bong chaH vIDaqpu'." 'ej yItlhob: "SorDeS HoSchemHeyDaq yI'el; yIpegh'egh. --- 'el Hov'a', pa' 'e' botqu'law' DuStI'e' lutInmoHpu'bogh Hov'a'. ta' jup rur bIH; juppu'vam HemmoH joH; Hem chaH 'e' Qorghbogh ta''e' lutlhIvmeH Dotlhchaj Hem luDuvmoH. --- ja'chuq chaH 'e' Da'IjchoHmeH yISo''egh." Qu'lIj DaHevta'. Qap! latlh Hoch wIta'. Mar: tugh ghaH vIghoSmoH, SoHvaD 'e' vIlay'. mej. H: 'eH, *'urSula*wI', 'elDI' *be'terIS*, QIt HevamDaq mayIttaHvIS, pagh latlh *be'neDIq* je wIbuS maja'chuqtaHvIS. vIpongDI', loDvaD naDlIj DunnIS law', naD, 'um vay', puSqu' 'e' yIvang; qara'. vuDvam qaja'nIS: "*be'terIS* muSHa'mo', rop *be'neDIq*'e'." Hapvam lo'lu'taHvIS, bangjoH'a' cha 'ong 'oghlu'; joSmo' neH rIQmoHlaH 'oH. SIbI' yIruch! yIlegh: 'o'vo' 'el *be'terIS*. H: tuHmang rur *be'terIS*, pa' yavDaq Summo', maja'chuqtaH 'e' 'IjmeH qettaHvIS. 'U: belqu' vay', wamtaHvIS, ngeng chIS lupe'DI' bIQHa'DIbaH DeS SuD, 'ej jonbogh Soj'e' bIH maghmeH cherbogh ghaH luSopDI', qurmo'. vaj, *be'terIS* wIwam maH. DuStIngemDaq DaH So''egh ghaH. QIch Qu'wIjmo' HIwuv. H: pagh belmoHbogh 'ej jonbogh Soj wIcherbogh QoyHa'meH teSDaj, ghaH wIchollI'jaj. SorDeSghomDaq Duv chaH. H: qavItbej, *'urSula*. nagh Qa' rur qa'Daj: reH qu'taH 'ej QaHQo'. 'U: 'ach DIch Daghaj'a'? jaw *be'terIS* muSHa''a' *be'neDIq*? H: ghu'vam luja' muSawrupbogh 'ech, joH je. 'U: ghaHvaD Daja'meH 'ach nItlhob'a', jaw? H: ghaHvaD vISovmoHmeH muqoy'bej chaH. 'ach chaH vIponpu': *be'neDIq* luSaHchugh, muSHa'ghach'e' vaj SuvlI' ghaH, luneHjaj; 'ej ghu'vam 'IQ not Sovjaj *be'terIS*. 'U: qatlh 'e' Data'? QongDaqvetlh Do'qu'vaD lo'taHbogh *be'terIS*, 'umbe''a' jawvam? H: Qu'vatlh! ghaH 'um law' ghot Hoch 'umbej puS, reH 'e' vISov. 'a chenbogh be' tIq Hoch Hem not law', *be'terIS* tIq Hem not puS. mInDaj lIgh vaqtaHghach vuvQo'ghach je, 'ej Hoch luleghbogh lunaDHa'mo', boch bIH. vanqu''egh DotlhDaj tlhaQ; vaj, ram Hoch latlh, 'e' Harlaw' ghaH. muSHa'laHbe'ba' ghaH, 'ej pagh muSHa'ghach Qu'Hom qech joq ta'laH, parHa''eghqu'mo'. 'U: SoHvaD jIQochbe'bej. muSHa' ghaH vaj 'e' Sovchugh, vaj qaqbe'bej, ghu' vaqlaHmo'. H: bIvIt. not loD vIlegh --- not loD val, loD quv, loD Qup, loD 'IH joq --- not loD vIleghpu', loD tIchbe'chugh ghaH. chISchugh qab, vaj "be'nI'wI' rur loD" jach. qIjchugh, vaj "chenlaw' vaqmeH *Hologhram*vam; naDev ghIltlhtaSHey chaghlaw'." tIqchugh porgh, "nach moH ghaj 'oy'naQvam." tIqbe'chugh 'oH, "Ha'DIbaHvam pe'Ha'qu'lu' jay'." jatlhchugh, "vI'wIjvaD DaH verengan qemlu'." tamchugh, "Human vIyu'chu'meH vIjoy'nISba'." vaj, loD Hoch vaq. not vItvaD batlhvaD je Doch DIlpu'bogh 'IlwI' 'umwI' je nobqang. 'U: va, tIchtaH net naDbe'nIS. jIQochbe'. H: motlhQo' neH *be'terIS* 'ej jumqu' ghaH, net naDba'Qo'. 'ach ja'meH ngIllaH 'Iv? ghaHvaD jIja'chugh, vaj muvaqqu'mo', tugh SIp vImojnIS. va, jItlheD'eghrup, Haghmo'. mu'uy jIHeghmeH DotlhDaj tlhaQ. qul So'lu'taHbogh rurjaj *be'neDIq*. lutlhuchjaj tlhuH'a'mey, 'ej bech 'e' peghjaj. Heghvam qaq law' vaqlI'ghach Hegh qaq puS. qotlhlI'ghach Hegh'e' rur vaqlI'ghach Hegh. 'U: 'ach ghu' yIja'. nuq jatlhqang 'e' yI'Ij. H: Qo', *be'neDIq* vIghoSbej; 'e' vImaS. nongtaH 'e' SuvmeH ghaH, vIqeSbej. SuH: nubmeH be'nI''a'wI', pumHomHey ram vI'ogh: parHa'ghachvaD tar rurbej mu' qab. 'U: be'nI''a'lI'vaD Sengvetlh yItaghQo'! po'bej ghaH noHtaHvIS. ghu' DIch vIghajnIS, moDmo' 'ej povmo' yabDaj chovlu'bogh. vaj not qaH *be'neDIq* quvqu' nayQo'. H: puHvamDaq ghaH quv law' loD Hoch quv puS, *tlhaw'DIyo* ghaHbogh bangwI''e' ghaHbe'chugh. 'U: jaw, jIHvaD yIQeHQo', DaH jIjawHa'chugh, 'ach 'IHmo', yoHmo', Damo', ja'chuqmo', wo'Daq ghaH noy law', Hoch luDelbogh noy puS. H: HIja', pong pov 'ej quvqu' ghajba' ghaH. 'U: povmo', pong quvvaD 'um ghaH, ghajpa' ghaH. ghorgh be'nal SoH, jaw quv? H: toH, wa'leS, jaj Hoch latlh je. Ha', yI'el. Sut puS qa'angqang. qeSlIj'e' vItlhob: QaQqu' wa'leS vItuQmeH SutwIj nuq? pegh'eghtaHvIS *Hero*vaD jatlh *'urSula*. 'U: ghaH 'elmoHpu' mo' 'e' qalay'. wIjonpu', jaw. pegh'eghtaHvIS *'urSula*vaD jatlh *Hero*. H: teHchugh, vaj po' muSHa'ghach, nuHmey Sammo'. rut pengmey lo' bangjoH'a'; rut bIH tam mo'. mej chaH. 'etDaq ghoS *be'terIS*. Bet: qoghDu'Daq meQchoH nuq'e'? teHlaH'a'? muqIch'a' HemtaHghach vaqwI' je rom? qatlheD, vuvQo'ghach! DotlhwIj Hem, HIDoH! not Seghvam DubDaq batlh luja' ghotghom. *be'neDIq*, yImuSHa'taH! tugh qayonmoH. bang ghoplIjvaD tIq qu' vIjotmoHqang. chomuSHa'chugh, vaj QeH'a'wIj cholonmoH. 'ej batlh tlhogh moj muSHa'chuqghachmaj, bang. 'um *be'neDIq*, jatlh latlhpu'; 'ej bI'um, 'e' tobbe' QIch neH. tobpu' ghu': bIDun. mej. 3.2. 'el joH *pe'tlho*, *tlhaw'DIyo*, *be'neDIq*, *le'ona'to* je. JP: jIratlh, wej tlhoghlIj Data'taHvIS. Data'pu'DI' *'araghon*Daq jIghoSchoH. tlh: pa' qaDorrup, joHwI', chochaw'chugh. JP: Qo'. tlhoghlIj Dotlh boch chu' ghIHmoHbej wanI'vam. puqvaD wepDaj chu' 'anglu'chugh, 'ej 'oH tuQ puq 'e' botlu'chugh, vaj wanI' rur, mayHa'mo'. mutlhejmeH *be'neDIq*vaD pagh latlhvaD je vItlhob 'e' vIngIl, nachDaj Dungvo' qamDu'Daj bIngDaq tlhaQwI' Damo' ghotvam naQ. cha'logh wejlogh ghap bangjoH'a' cha Sorghta' ghaH, 'ej ghaHDaq bachmeH ngIlQo' petaQoyvetlh. jabwI' qoq qawHaq rur tIqDaj, 'ej qoqvam jo' rur jatDaj, SIbI' QIch'e' Qubbogh tIqDaj jatlhmo' jatDaj. Ben: SuvwI'pu' quv, DaH jIH jIHpu'bogh jIHbe'. L: vIja' je jIH. bISaghqu'choH 'e' vIHar. tlh: muSHa' 'e' vItul. JP: batlh Heghbe'jaj, Qovpatlhoy! ghaHDaq pagh 'Iw tlhoQ teH'e' choHlaHbogh muSHa'ghach teH tu'lu'. Saghchugh, vaj Huch neHba'. Ben: jIHvaD 'oy' Ho'. JP: yIteq. Ben: toDSaH! tlh: Dateqbe'chugh tugh DutoD pagh. vaj, bISaHbe', 'ej pISaHQo'. JP: chay'? Ho''oy'mo' neH bep'a'? L: Soj HomHom, Solpu'bogh Qay'wI' joq tu'lu'bej. Ben: toH, Seng SevlaH Hoch, Seng ghajwI' ghaHbe'chugh. tlh: 'ach vIjatlh: muSHa'bej. JP: ghaHDaq pagh muSHa'ghach 'angwI' tu'lu'. 'ach jech Hujmo' mISba' ghaH, 'ej moSHa' SutDaj Hoch. vaj, DaHjaj *qarDaS*ngan rur. wa'leS DIvI'ngan rur. pagh, cha' wo' rewbe' rur, quqtaHvIS. porghbotlh bIngDaq romuluSngan Da. Qey'Ha' yopwaHDaj. 'ej vaH DungDaq telunngan Da. pagh yIvbeH tuQ. DoghtaHghachvam maSHa' 'e' tu'laH be' moH neH. 'ach muSHa'ghach DoghwI' Dabe' 'e' jutu'moHlaHbe' wIneH. tlh: pagh be' muSHa'chugh, vaj pagh 'angwI' Harlu'nIS. qaStaHvIS pomey, mIvDaj bochmoH. nuq tob ghu'vam? JP: chIpwI'Daq ghaH leghpu''a' vay'? tlh: ghobe'. 'ach ghaH tlhej chIpwI' toy'wI' net legh. 'ej qevpobDu'Daj 'IHmoHbogh pob ngo''e' teqlu'. DaH DoSmoQmey ghoDbej 'oH. L: HIja', DaH QupwI' rurqu' ghaH, lojmo' rol. JP: peqIm. yach'eghmeH noSvagh lo'. ghaH botu'laH'a', SularghtaHvIS? tlh: nIb ghu'vetlh Hoch, qechvam je: muSHa' QupwI'vam 'IH. JP: net tobchu' 'IQmo' ghaH. tlh: 'ej 'IH'eghmoHmeH qabDaj SoD ghaH. ghorgh ghaHvaD motlhpu' ghu'vam? JP: HIja', 'ej ghorgh choHbIQ Doq lo'pu'? choHbIQ lo'taH net tu'law'. tlh: 'ach tobchu' tlhaQmoHpu'bogh qa'Daj. DaH beltlheghghom tlheghDaq wegh'egh. 'ej 'oH SeHlaw' chuStIS SeHlaw. JP: HIja', ghaH Delbogh lut 'It'e' ja'moH ghu'vam. muSHa' 'e' yIwuq; yIwuq. tlh: 'ej ghaH muSHa' 'Iv 'e' vISov. JP: 'e' vISov je vIneH. ghaH muSHa' ghaH Sovbe'bogh ghot'e' 'e' vI'Iprup. tlh: ghobe', ghaH Sov. mIwmeyDaj qab Sov je. Hochvam qelQo' 'ej ghaHvaD Heghrup. JP: bIvIt. ghaH muSHa'chugh vay', vaj ghotvam muHnISlu'bej. Ben: va, Ho''oy vorbe'ba' Hochvam. qaH qan, mayIttaHvIS HItlhej. maja'chuqmeH chorgh Hut joq mu''e' Qoybe'nISbogh yIntaghmeyvam vIqeqpu'. mej *be'neDIq* *le'ona'to* je. JP: ghuy'cha', *be'terIS* SawmeH ja'chuqmeH qeqpu'. tlh: teH. Qu'vamvaD lutghot Data' *Hero* *ma'rIgharet* je, SaHtaHvIS *be'terIS*. vaj tugh HIvchuqQo' cha' 'er, ghomDI' chaH. 'el boghHa'bogh joH *jon*. JJ: joHwI' loDnI'wI' je, DaQanlu'jaj. JP: nuqneH, loDnI'. JJ: DuHchugh DaH bIleSmo', vaj maja'chuq vIneH. JP: mamobtaHvIS DaneH'a'? JJ: Dachaw'chugh. 'ach Qoyjaj 'ech *tlhaw'DIyo*, ghaH buSmo' ghu' vIjatlhqangbogh. JP: qay' nuq? *tlhaw'DIyo*vaD jatlh joH *jon*. JJ: wa'leS bISaw 'e' DaHechneS'a'? JP: Hech 'e' DaSov. JJ: 'e' vISovbe', ghu' vISovbogh SovDI'. tlh: botlaHbogh vay' tu'lu'chugh, vaj yI'angneS. JJ: qaparHa' chaq 'e' DaHarbe'. tugh net tobHa'jaj. 'ej chochovtaHvIS, ghu'mo' vIja'rupbogh Dubjaj vI'lIj. Duvuv loDnI'wI' 'e' vIHar. 'ej DuparHa'mo' tIqDaj, qaSmeH qaSbeHbogh tlhoghlIj QaH ghaH. Qu'vam ta'Ha'lu'bej 'ej ta'vam ghaqHa'lu'bej. JP: qatlh? qay' nuq? JJ: vIja'meH jIghoSta'. ngoDHom Hoch vIDelmeH jIjawQo', ghaH wIbuSmo' qaStaHvIS poH nI'qu': matlhpu'Qo' be'. tlh: 'Iv? *Hero*? JJ: ghaH neH. *le'ona'to* *Hero*. *tlhaw'DIyo* *Hero*. loD Hoch *Hero*. tlh: matlhpu'Qo''a'? JJ: mIgh 'e' DellaHchu'be' mu'vam, 'umbe'qu'mo'. ta' mIgh vIja'laH law', ta' mIgh, Del "matlhQo'" puS. pong qab vay' Da'oghlaHchugh, vaj ghaHvaD pongvam vIlo'qang. yISaHQo', tobwI' latlh'e' wej DaSuqtaHvIS. HItlhej neH qaStaHvIS ramvam. QongDaqpa'Daj lojmItHom 'el loD 'e' Dalegh, qaStaHvIS tlhoghDaj jaj nungbogh ram'e' jay'. qaSDI', DamuSHa'chugh, vaj wa'leS DaSaw. 'ach nab DaHechbogh DachoHchugh, vaj yon batlhlIj. tlh: DuH'a'? JP: vIHarQo'. JJ: ghu' boleghbogh bovoq wej 'e' bongIlchugh, vaj boSov DaH 'e' bochIDQo'. tutlhejchugh, vaj yapbogh ghu' Sa'ang. 'ej ghu' boleghDI' 'ej bo'IjDI', ghu' bopabtaHvIS peruch. tlh: qaStaHvIS ramvam, vISawQo'meH meq vIleghchugh, vaj wa'leS jISawnISghach qepDaq ghaH vItuHmoH jay'. JP: 'ej SoHvaD ghaH vISuqmeH jIjatlhmo', ghaH wIquvHa'moHmeH qatlhej. JJ: vIpummeH pagh latlh vIjatlh, wej bejwI'pu' tlhIHtaHvIS. pejot SurIQtaHvIS, wej qaSDI' rep cha'maHloS. 'ej 'ang'eghjaj ghu'. JP: QI'yaH choH jaj 'ej mIghchoH. tlh: QI'yaH bot mIghchoHghach 'ej Huj. JJ: "Qu'vatlh lot botlu' 'ej majQa'", bojatlh, wanI'leS boleghDI'. mej chaH. 3.3. 'el *DoghberI*, qochDaj *verjeS* je, ngIvwI'ghom lutlhejtaHvIS. D: IH jaj, qar'a'? maja'chuqjaj. SuQaQ ej SuyuNHa' tsIH? V: QaQMej. QaQMe'Mejchugh, NIvMa' ghotvam. ej Matschaj yaHlu'. D: Qo'. chaHvaN QIvqu' Hupghachvam, SaMchugh matsghach, joH ngIvwI'ghomquvvaN luwIvlu'Mejmo'. V: toH, chaHvaN Qu'chaj tIra'Mej, jIl *NoghMerI*. D: wa'NIch jIMuSMej: Na' Na(gh)ghachvaN um nuq e MoQuMMej? ng 1: NDa' NDameH 'um *'otqeq HIyu*, *qagh jorgh* joq, qaH, ghItlhlaHmo' 'ej laNDlaHmo'. D: naNev ghoS, jIl *qaghjorgh*. 'etDaq gho' ngIvwI' cha'. D: jatvaN pong QaQ NaghajMa'. IHchugh ghot, noMMa'pu' No'ghach. a ghItschugh ej laNchugh, Noj NujNaj. ng 2: 'ej cha'vam, Mbu' quv --- D: Naghaj. e Najang e vISovMejpu'. po'ghachlIjmo', qaHwIj, Mats yIjatsMej: "Hagh qoH neH, HeghtaHvIS SuvwI'." ej yImIyQo'Mej. a narghjaj ghItsghachlIj laNghachlIj je, weMghachvetsmey luleghnISMe'lu'NI'. ngIvwI'ghomquv Na' NaNa(gh)ghachvaN MI'ummeH MIMuNQo'Ma' ej MIvalMa'. vaj weQ yIqengMej. eH Nochvam oHMej Qu'raj: lengHa'wI' Hochvo' tsaM yIteqMej. ej yIt e yev ghot Hoch yItsoM, Mats ghajchugh. ng 2: chay' ghaHvaND mavang, yevQo'chugh? D: ghaH yIqImQo'Mej, a tseN e yIchaw'. ej tugh ghommeH ngIvwI'ghomquv ghot lats Hoch yIra'Mej. qeylIS yItso', lINoHMa'mo' HeSwI'. V: yevqangMe'chugh, MotsoMNI', Mats ghajMe'Ma'. D: teHMej. ej Mats ghajMa'Mogh ghot neH MonISmeH woQ MoghajMej. He(m)meyNaq pagh chuSghach je yIqaSmoHMej. jawchugh ej jatschugh ngIvwI'ghom, NoghMa', ej MocherghQo'lu'Ma'. ng 1: Qongghach wImaS law' jawghach wImaS puS. ngIvwI' Qu' 'oH nuq 'e' wISov. D: toH, ngIvwI' ngo' ej tamqu' NaNa(M)Ma', chay' mawlaH Qongghach e vIyajlaHMe'Mejmo'. a peqIm: qutluchmeyraj nIHMe'lu'jaj. tach Hoch yISuchMej ej QongNaqchajNaq jaHmeH chechwI'mey yIra'Mej. ng 1: chay' chaHvaND mavang, jaHQo'chugh? D: vaj, chaHvaN penISQo'Mej, wej chechHa'taHvIS. chechHa'NI', jangghach QaQ ta'Me'chugh, MoSammeH ghot MopIHMogh chaHMe' e yIwuq net chaw'Mej. ng 1: mayaj, qaH. D: nIHwI' MoqIHchugh, ghaHMa' ghot yuN, Qu'rajmo' ghaytan e MopIHlaH net chaw'Mej. Seghvam ghot MoqelNI', chaH MotsejQo'chugh ej Motsa'Qo'chugh, vaj, Matsraj MoleHMa'. ng 2: nIHwI' ghaH 'e' wISovchugh, wIqopQo''a'? D: teH. Moqop Qu'rajmo' net chaw'Mej. a HumwI' NaHotchugh, chu'wI' Na'uylaHMe' net SovMej. nIHwI' Moqopchugh, SuSuNMe'Mej, mIwvam Molo'chugh: tsIHvaN ang'eghjaj ej SIbI' tsIHvo' nIHrajvo' NoHjaj nIHwI'. V: reH SoH "pung ghot" ponglu'Mej, qoch. D: SavIt: neHghachwIjmo' wa' targh neH vImuHQo'Mej. vaj yuNHa'ghach ngaSMogh ghot vay' vImuHQo'Ma'. V: qaStaHvIS ram, SaQlaw' puq e MoQoychugh, ghojmoqvaN yIjachMej ej tammoHmeH ghaH yIra'Mej. ng 2: chay' mavang, Qongchugh ghojmoq 'ej nuQoyMbe'chugh? D: vaj, SutamtaHvIS petseNMej. ej SaQmo' ghaH vemmoHjaj puq. jachMogh targhHom QoyMe'chugh targhSoS, jachMogh erHom QoyMe'Mej oH. V: teHMej. D: Qu'raj vINelta'Ma'. joH quv Na'oSnIS, Na'. qaStaHvIS ram, joH NaqIHchugh, Naqop net chaw'Mej. V: Qu'vats, net chaw'Me' e vIHarMej. D: jI'Iprup. qop chutmey SovwI' vay' net chaw'Mej. a va neHnIS joH. ghot Hoch mawMe'nISMa'mo' ngIvwI'ghomquv. ej joH qoplu' neHMe'taHvIS, maw'Mej. V: Qu'vats, teH e vIHarMej. D: Ha' Ha'. vaj qaHmey, jImej. qaSchugh pots vay', HIjachMej. tsa'wI'raj qeS qeSraj je yIleHMej. ej NaH jImejMa'. yItsa', jIlwIj. ng 2: vaj, qaHmey, Qu'maj wIQoypu'. naNDev chIrgh quS'a'NDaq maMba'meH majaHjaj, wej qaStaHvIS rep cha'. qaSNDI', QongNDaq maghoS. D: wa' mu' lats, jIlmey yuNHa'. eH qaH *le'ona'to* lojmItNaq pengIvMej, wa'leS pa' qaSmo' tsogh. qaStaHvIS ramvam pa' qaSMa' mIS'a'. jImej. eH peNoy'Qo'lI'. mej *DoghberI* *verjeS* je. 'el *bora'chIyo* *qonrey'* je. Bor: nuqneH, *qonrey'*! ng 2: tam! vIHQo'! Bor: jIjatlhqa'! *qonrey'*! qO: naDev jIH, ghot. DeSlIj vISum. Bor: va, 'ej yachwI''oy' ghajpu' DeSwIj. vaj tugh nargh 'IwDIrHom 'e' vIHar. qO: leS SoHvaD 'e' vIjang. 'ach DaH lutlIj yIruch. Bor: vaj vIQamtaHvIS yISum. qachHom bIngDaq yIQam, loQ SISmo'. 'ej DaH chechwI' teH vIrur, SoHvaD Hoch vIja'mo'. ng 2: 'urMbang vay' ruchlu', qaHmey. 'a peSo''eghtaH. Bor: vaj jIHvaD DIlmeH wa'SaD DeQ nobta' joH *jon* 'e' yISov. qO: DuH'a'? Huchvam noblu'meH waghqu'laH'a' chav mIgh? Bor: Huchvam noblu'meH mIpqu'laH'a' mIghwI', 'e' yIyu'nIS. mIghwI' mIpbe' lo'nISDI' mIghwI' mIpqu', DIlmeH Huch wuqlaH mIpbe'wI'. qO: mumer. Bor: bIpo'be' 'e' tob wanI'vam. loDvaD yIvbeH mIv joq wep joq Sar bIH pagh'e'. 'e' DaSovbej. qO: bIQagh, Sut bIH. Bor: 'a Sarmey vIbuS. qO: toH, Sar Sarmey. Bor: bIjatlh 'e' yImev. vIjatlhlaH je jIH: "qoH qoHmey." 'a chay' rur reH 'e' choH, 'ej Huch lojmoH Sut Sar parHa'ghachvam, 'e' Datu' qar'a'? pegh'eghtaHvIS jatlh ngIvwI' cha'. ng 2: *Seypcheynjer*vam'e', *Suchar pargha'ghatlh*'e' vISov. qaStaHvIS Soch NDIS, nIHwI' quvMbe' ghaHpu'. lengtaHvIS, qaH NDa. pongNDaj vIqaw. Bor: vay' Da'Ij'a'? qO: ghobe', juH joqwI' neH 'oH. Bor: qajatlhqa'. chay' rur reH 'e' choH, 'ej Huch lojmoH Sut Sar parHa'ghachvam, 'e' Datu' qar'a'? wa'maHloS DIS wejloSvagh DIS je joj ghajbogh Qay'rupwI' Hoch'e' SuchtaH, Doghqu'taHvIS. rut *Hologhram* lamDaq HoD *qIrq* negh rurmeH chaH tuQmoH. rut chIrgh jIH ngo'Daq qeylIS 'utlhpu' rurmeH chaH tuQmoH. rut raghbogh HaSta ghIHDaq rol ghajbe'bogh Sa' *qorI'olaHneS*'e' lururmeH, chaH tuQmoH. 'ej pa' naQDaj rur botlh'uSHomyoDDaj, tInmo'. qO: Hochvam vIyaj. 'ej Sut Sar parHa'ghach, Sut lojmoH law', loD, Sut lojmoH puS. 'ach Sut Sar parHa'ghachmo' bImaw'choH'a' je SoH? vaj lutlIj DawoDlaw' 'ej Sar Delbogh lut'e' DaH DatuQlaw'. Bor: teHbe'. 'a yISov: qaStaHvIS ramvam, jaw *Hero* toy'wI'vaD, *ma'rIgharet*vaD "ghghghgh" vIjatlhpu', *Hero* pong vIlo'taHvIS. pIn'a'Daj QongDaqpa' lojmItHomvo' SIH'eghqu'. wa'SaDlogh "qaDoH" jatlh. 'a lutvam vIja'taHvIS jIyonbe'. ghu' wa'DIch vIja'nIS. HopwI'vo' naHSorghomDaq, muSHa'wI' qepvam lulegh joH, *tlhaw'DIyo* pIn'a'wI' je, chaH ghuHmoHmo' 'ej lanmo' 'ej Qummo' pIn'a'wI', joH *jon*. qO: 'ej *ma'rIgharet* ghaH *Hero*'e' 'e' luHar'a'? Bor: Harpu' cha': joH *tlhaw'DIyo* je. 'a *ma'rIgharet* ghaH 'e' Sov veqlarghHey, pIn'a'wI'. chaH SIghmo' 'IpDaj 'eq, 'ej chaH tojmo' ram Hurgh, pe'vIl pum quvHa''e' ja'bogh joH *jon* tobmo' je ta'wIj mIgh, tlheDpu' *tlhaw'DIyo*, Qay'taHvIS 'ej 'IptaHvIS: "qaStaHvIS tlha'bogh po, chIrghDaq maghom jIH *Hero*, nab wIpabtaHvIS. pa', bejtaHvIS ghom'a' naQ, ghaH vIquvHa'moHmeH, ghu' vIleghbogh qaStaHvIS ram nung vIlo'. 'ej juHDaq ghaH vIngeHqa', loDnal ghajbe'taHvIS." ng 2: Mbatlh Mboghajchugh, yIyev 'e' wIra'. ng 1: naNDev ghoSmeH Mbu'quv quv yIjach. 'urMbang QoMbqu' wI'angta'. not wo'NDaq 'urMbang QoMb law' 'urMbangvam QoMb puS. ng 2: 'ej chaH tlhej wa' *Seypcheynjer*, *Suchar pargha'ghatlh*. yoqvam vISov. QumwI' tuQ. qO: qaHpu', qaHpu' --- ng 1: *Suchar* Mbo'ang net raNDMbej. teHMbej. qO: qaHpu' --- ng 2: MbIjatlh 'e' yIMbev 'e' wIra'. tlha' nuloMb. Bor: lom DImojlaH, malobQo'chugh. qO: molDaq loQ nuboQbe'jaj ghotpu'vam. Ha', relob. mej chaH. 3.4. 'el *Hero* *ma'rIgharet* je *'urSula* je. H: *'urSula* QaQ, *be'terIS*, benI''a'wI' yIvemmoH, 'ej Hu'meH ghaH yIra'. 'U: lu', jaw. H: 'ej naDev cholmeH ghaH yItlhob. 'U: lu'. mej. Mar: va, yIvbeHlIj latlh QaQ law' yIvbeHvam QaQ puS 'e' vIHar. H: Qo', *marghoy* QaQ, Dochvam'e' vItuQ. Mar: va, QaQqu'be', 'ej "QaQbe'" jatlhbej benI''a'lI' 'e' vIpIH. H: vaj qoH Da benI''a'wI', 'ej qoH latlh DaDa SoH. Dochvam pagh latlh je vItuQ. Mar: pa'Daq mIv chu' vIparHa'qu', jIblIj chaq Hurgh law'chugh, jIblIj DaH Hurgh puSchugh. 'ej Sar qub ghaj paHlIj, va. *mIla'no* qumwI'be' paH naDqu'lu'bogh vIleghpu'. H: toH, Dojmo' 'oH DellaHbe' vay', ja'lu'. Mar: va, paHlIj qellu'chugh, vaj nIvnav neH 'oH. baS SuD tlheghHommey ghaj. SIjpu'ghachHommey, baS chIS tlheghHom HeH je ghaj. ngengmoQHommey lanlu'. DeSSut Qey, DeSSut chach, paHbIngghom je ghaj. 'ej paHbIng HeH boch SuD Hurgh ghaj. 'ach Sar 'IH, quv, Qap, 'ej pov qellu'chugh, vaj wa'maHlogh qaq paHlIj. H: vItuQlI'meH jIQuchjaj! 'Itmo' tIqwIj. Mar: tugh 'ItHa'moHmeH, 'ut 'oHDaq 'ughmeH 'utlhloD. H: wejpuH! bItuHbe''a'? Mar: qatlh jItuHnIS, jaw? batlh vIja'mo' jItuHnIS'a'? toy'wI''a'vaD neH batlh nob je tlhogh. qaSpa' je tlhogh, batlh ghaj joHlI'. "loDnallI' --- jIjaqmo' jItlhIj" vIjatlh DaneHlaw'. teHbogh QIch yajHa'moHchu'be'chugh nuQbogh yab, vaj pagh vImaw. "tugh 'ItHa'moHmeH, 'ut 'oHDaq 'ughmeH 'utlhloD." mawlaH'a' mu'tlheghvam? mawlaHbe' 'e' vIHar, loDnal lugh, be'nal lugh je tu'lu'chugh. tu'lu'be'chugh, vaj 'ItHa'moHbe' 'a vItHa'moH. jaw *be'terIS* yIyu', DaHarbe'chugh. DaH chol ghaH. 'el *be'terIS*. H: nuqneH be'nI''a'oy. Bet: nuqneH *Hero* quv. H: toH, chay'? rop ghogh Daghajlaw'. Bet: loQ ghogh vIghaj 'e' vIHar. Mar: "tIS muSHa'ghach" wIbomjaj. SaHbe' loD, vaj DISnISbe' muSHa'wI', 'ej qoghDaj tuQmoHHa'nISbe'. Bet: tIS nuSHa'ghachlIj net tu' jay'. Qeybogh yIvbeH ghajchugh loDnallI', vaj pIj tuQHa'eghmoHnIS ghaH 'e' DaqaSmoHbej. Mar: DaH QIch QIv Daqonbogh vItu'. buSHa'ghachlIjvaD buSQo'ghachwIj vIjangmoH. Bet: rep vagh Sumlu', be'nI''a'. tugh qaS bIqeqmeH poH. va, jIpIvbe'qu'. munoblu'jaj jay'. Mar: nuq noblu'? leSpoH lulIj loDnal joq Danob'lu'a'? Bet: leS loD vIlIjmeH poH vInobnISlu'. Mar: va, DaH 'IpmeyvaD verengan DaDabe'chugh, vaj tugh Quv wuvlaH je pagh. Bet: nuq ja' 'e' nID qoH 'e' vISovqang. Mar: pagh vIja'qang. 'ach HochvaD ghu' neHbogh tIqDaj'e', qeylIS qa' ngeHjaj! H: poghvam'e' mungeHbogh 'ech tIqIm. pIw pov lughaj. Bet: tlhonDu'wIj ghoDlu', be'nI''a'. jIlarghlaHbe'. Mar: DaghoDlu'law', jawbe' quv SoHbogh. vaj bIropchoHtaHvIS, bItIvba'. Bet: qoHmeyvo' muyoDlu'jaj jay'. bItlhaQ, qaStaHvIS 'ar 'e' Daqap? Mar: qaSchoH, bItlhaQ 'e' DamevDI'. jIHvaD QaQ qar'a' DotlhwIj tlhaQ. Bet: net legh ghot puSqu'. yIntagh 'oHmeH, DotlhlIj tlhaq DatuQnIS. va, jIrop. Mar: *be' ne' Doq*vam watlhmoHlu'bogh yItlhap. 'ej tIqlIjDaq yIlan. QomwI'ropvaD 'umqu' 'oH. H: DaH DarIQmoHlaw', tI pach Dalo'DI'. Bet: *be'ne'Doq* Dajatlh. qatlh *be'ne'Doq*? vay' DaHech, *be'ne'Doq*vam DajatlhtaHvIS. Mar: jIHech'a'? va, ghobe'. pagh potlh vIHechpu'. 'a ne' pachtI Doq vIja'pu'. bImuSHa' 'e' vIHar chaq 'e' DaHar. ghobe', Qu'vatlh. Hoch vIQubqangbogh vIQubmeH qoH jIHbe'. 'ej Hoch vIQublaHbogh vIQubqangbe'. 'ej ghu'vam vIQublaHQo', muQubbe'moHlaHmo': DaH bImuSHa' qoj leS bImuSHa' qoj nem bImuSHa'laH. 'ach Dururpu' *be'ne'DIq*. 'ej DaH loDna' mojpu'. "not jISaw" leS 'Ip. DaH tIqDaj tIgh bIv, 'ej qagh Sop vIngbe'taHvIS. 'ej chay' bIchoHlaH 'e' vISovbe'. 'ach be' latlh Hoch Darur, bIbejmeH mInDu' neH Dalo'mo', 'e' vIHar. Bet: chay' Dovam leH jatlIj? Mar: ngebmo' rIHwI'Daj. 'el *'urSula*. 'U: jaw, yIghoS. chIrghDaq nIyongmoHmeH cholta' joH, 'ech, qaH *be'neDIq*, joH *jon*, veng SuvwI' Hoch je. H: jItuQ'eghmoHmeH HIboQ, be'nI''a' QaQ, *marghoy* QaQ, *'urSula* QaQ. mej chaH. 3.5. 'el *le'ona'to*, bu' *DoghberI*, Da' *verjeS* je. L: jIHDaq nuqneH, jIl quv? D: va, qaH quv, ghu' NuMuSqu'Mogh qaja' vIneHMej. L: nom yIja' 'e' qatlhob. jIHvaD law' malja' 'e' DaleghlaH. D: va, law'Ma', qaH quv. V: HISlaH, law'Ma', qaH quv. L: qaS nuq, jup QaQ? D: jatstaHvIS ne' *verjeS*, qaH quv, loQ ghu'vo' MuSnISlu'Mogh leng. qan loNvam, qaH quv. ej valghachNaj vIneHMogh law' law' valghachNaj vItu'Mogh va puS puS. a va yuNHa'mo' Huy'MotsNIr rurMej. V: HISlaH, wanI'vammo' joH'a' vItso'Mej. jIyuNHa'mo' yInMogh ghot Hoch vIjuSMej, qanchugh chaH 'ej chaH yunHa' law'Me'chugh jIH yunHa' puSMe'chugh. D: loN Nal rurghachmu'tsejmey net Sov. *yoo talks too many*, jIl *verjeS*. L: jIlpu', SunuQ. D: juquvmoHMejneS, qaH quvqu', e Najatsmo'. a joH ram uts neH maH. a jIvItMej vIjatsNI': vIyu'lu'chugh, jaghlIj Hoch vINuQmeH jIjaqMej. L: jaghwI' Hoch DanuQmeH neH bIjaq qar'a'? D: HISlaH. chaH vINuQ vIneH, nISengchugh, ej reH jInoNrup. pIj NanaNlu'neS e vIQoypu'. vengNaq pagh lats naNlu'meH naNvam lo'lu'. ram uts jIH neH a naNvam vIQoypu'mo' jIQuchMej. V: jIQuchMej je. L: nuq Dajatlh DaneH 'e' vISovchoH 'e' vImaS. V: va, qaH quv, wa'Hu' ram, Mats pImatstaHvIS wIja'neSMej, cha' ghot qopta' ngIvwI'ghomquvmaj. ghotvam tsIv law' *meSI'na*Naq ghot Hoch tsIv puSMej. D: QaQ qanwI'vam, qaH quv. jawtaH. qanchoHDI' vay' vaj qawHa'choH vay' net jats. Qu'vats, qaH quv, merghach oH ghu'vam. MIQaQMej MIjatstaHvIS, jIl *verjeS*. vaj, ghot QaQ ghaH qeylIS net Sov. lupNujHomNaq cha' ghot tu'lu'chugh, vaj o'Naq ba'nISMej wa'. yuNHa' ghotvam, va, qaH quv. ghaH yuNHa' law'Me' Soj Sopbogh ghot Hoch yuNHa' puSMe'Mej. a qeylIS naDnISlu'Mej. ej rapchuqMe'law' ghot Hoch. jIQoSMej, jIl QaQqu'. L: bIvIt, jIl. SoH Doj law' ghaH Doj puS. D: No'laHMej ghot. L: SatlheDnIS. D: wa' mu' vIja'Mejjaj, qaH quv. cha' nuMMogh ghot qopta'Mej ngIvwI'ghomquvmaj. ej MISaHtaHvISneS NaHjaj po chaH yu'lu' wIneHMej. L: nIteb tIyu' SoH 'ej yu'wI' De' HISuq. DaH jImoDqu' 'e' Datu'laH. D: yapMejneS. L: loQ HIq yItlhutlh, SutlheDpa'. tugh peDoH. 'el QumpIn. Q: jaw, DaloSlu', loDnalDajvaD be'puqlI''e' wej Danobbe'taHvIS. L: SIbI' chaH vItoy'. vIta'rup. mej *le'ona'to* QumpIn je. D: yIghoS, qoch QaQ, yIghoS. *ve(r)ranchIS qagh*Naq yIghoS. MIghHa'Daq ghItstajNaj ghItsMIQNaj je qemmeH ghaH yIra'. tugh ghotqoqvam NIyu'nISMej. V: ej NIyu'taHvIS mavalnISMej. D: maHvaN lojMej pagh valghach e vI'Iprup. tugh narghqangMej vay' a narghlaHMe'Mej. a Ne'maj ghItsmeH HaNqu'Mogh ghItswI'vets yISuq. ej MIghHa'Naq maghomMej. mej chaH. 4.1. 'el joH *pe'tlho*, boghHa'bogh joH *jon*, *le'ona'to*, lalDanmang *veranchIS*, *tlhaw'DIyo*, *be'neDIq*, *Hero*, *be'terIS* je, tlhejtaHvIS tlha'wI'pu'. L: Ha', lalDanmang *veranchIS*, nI'be'nIS SoQlIj. tlhogh Dup nap neH yIjatlh. le'bogh Qu'meychaj yIja', qaSpu'DI'. LMV: jawvam DanaymoHmeH bIcholta''a', jawwI'? tlh: ghobe'. L: Sawba'meH cholta', lalDanmang. DanaymoHmeH bIcholta' SoH. LMV: jaw, 'echvam DanaymeH bIcholta''a'? H: HIja'. LMV: Sumuvchuqbe'nISmeH botlaHwI' peghlu'bogh boSovchugh wa' tlhIH, vaj yIDIS, qa'ra' boleHmeH 'e' Sara'. tlh: botlaHwI' vay' DaSov'a', *Hero*? H: pagh vISov, joHwI'. LMV: vay' DaSov'a', 'ech? L: jangmeH QIch vIja'meH jIjaq. pagh Sovba'. tlh: toH nuq ta'meH jaqlu' jay'. nuq ta'meH Dalu' jay'. qaStaHvIS jaj Hoch, nuq ta'meH vangtaHlu' jay', nuq ta' 'e' Sovbe'taHvIS. Ben: nuqjatlh? jachwI'mu'mey lo''a'? toH Haghlu' 'e' 'ang je mu'mey vay'. vaj *Ha'* *Ho'Ho'* *'eHeHe* je yIqImtaH, pab ghojwI'pu'. tlh: yIloS, mang. vav, puqbe'lI', be'vam quv chonobmeH qa'lI' quv DaraDlu''a'? L: jIHvaD ghaH noblu'DI' vIraDlu'be', vaj DaH vIraDlu'be' vInobDI', puqwI'. tlh: nuq 'oHlaHneS qatlho'meH pop'e'? nobvam waghqu' 'ej qubqu' DIllaHmeH potlh nuq? JP: pagh pop, ghaH'e' DalajHa'be'chugh SoH. tlh: joH quv, qatlho'neS, batlh choghojmoHmo'. *le'ona'to*vaD *Hero* nob. tlh: SuH, *le'ona'to*, ghaH yItlhapqa' SoH. juplI'vaD naHvam non'e' not yInob. batlhqoqDaj rurmoH neH 'ej ngebmeH Da. yIqIm! DaH be' quv rurlaw' DoqchoHmo'! toH, So''eghmeH, voqlu'ghach vItHey je lo'laH yemwI'na' 'ong! tlhIvQo' 'e' toblaw' 'ej batlh nap maqlaw' nachDaq moDbogh 'IwDaj. rurlaw'mo', quv net 'IpnIS, bejlu'DI'. 'ach quvHa' ghaH. ngaghwI' QongDaq tuj Sovchu'. tlhIvQo'mo' DoqchoHbe' 'a DIvmo' DoqchoH. L: jaw, chay' DaHech? tlh: jIHechmo', not vISaw. ngaghHa'wI'na'vaD qa'wI' vImuvQo'. L: jaw quv, bIngongmeH DotlhDaj Qupqu' Hub Dangepchugh, nga'chuqbe'pu'wI' DajeyDI' --- tlh: DaH nuq Dajatlhrup 'e' vISov: "DangaghDI', loDnal lungaSlaw' DeSDu'Daj". vaj ramchoH 'eqHa'bogh HeSvam. *le'ona'to*, qaSbe'. not tlhu'meH, jIvuvQo'meH mu' vIlo'pu'. 'ach Hojbogh 'IltaHghach, muSHa'ghach lugh je vI'ang; benI'DajvaD loDnI' vIDapu'. H: 'ej qaStaHvIS poH vay' jaS jIH choyaj'a'? tlh: QI'yaH, rurwI'! qapumchu'meH jIghItlhrup. wa'Hu' jIHvaD QI'tu'ghot'e' Darur. wej jorbogh tIHom'e' Darur, 'ongQo'mo'. 'a 'IwlIj tujqu' law' veqlargh tuj puS. Sajmey'e' Qorghbogh Hachbe'wI' Darur, tlholmo' 'ej pejqu'mo' bIngaghmeH mIwlIj. H: mu' ngeb'e' neH Daja'. bIpIv'a', jawwI'? L: joH quv, qatlh bIjatlhQo'? JP: DaH nuq vIja'nIS? jIquvHa'law', ngaghHa'wI' QutvaD jupwI' vImuvmoHmeH jInIDqangpu'mo' jIH. L: mu'meyvam jatlhlu''a'? jInaj'a' neH? JJ: qaH, jatlhlu'bej, 'ej teHbej ghu'meyvam. Ben: tlhogh rurbe'ba' wanI'vam. H: teH'a'? Qu'vatlh! tlh: *le'ona'to*, naDev jIQam'a'? QamtaH'a' joH? QamtaH'a' joH loDnI'? Doq'a' *Hero* nach? mInDu'maj DIghaj'a'? L: teH ghu'meyvam. 'ach nuq DaHechqang, jawwI'? tlh: puqbe'lI'vaD wa' mu'tlhegh neH vIyu'. 'ej ghaHvaD vav qorDu' je woQ Daghajbogh Dalo'taHvIS, DaH vItmeH ghaH yItlhob. L: puqbe'wI' SoHmo', DaH yIvIt; qara'. H: muQanlu'jaj! muSevchu'lI' naSwI' jay'! yu'lu'meH mIwqoqvam'e' chay' Dabuv? tlh: bIjangchu'meH mIw, ponglIj teH DaQoyDI'. H: *Hero*'e' 'oHbej! maychugh neH pum vay', vaj pongwIj quvHa'moHlaHbej pagh. tlh: bIQagh, va! *Hero* pong batlh ghItlhHa'laHchu' *Hero*'e'. qaStaHvIS wa'Hu' rep pagh, rep wa' jojpoH, lojmItHom HurlIjDaq Dujatlh loD 'Iv? be' quv SoHchugh, vaj mu'tlheghvam yIjang. H: paghvaD jIjatlhpu', qaSDI' repvetlh, jaw. JP: vaj, be' quv SoHbe'ba'. SuH, *le'ona'to*, Da'IjnISmo' jIQoS. batlhvaD vI'Ip: qaStaHvIS wa'Hu' repvetlh, ghaH wIlegh 'ej ghaH wIQoy loDnI'wI', jIH, 'ech QeH je, lojmItHomDaq petaQvaD jatlhtaHvIS. ngaghHa'taHbogh quvHa'wI' Dapu' loDvam; wa'SaDlogh HeSmeH ghomta' peghtaHvIS, 'e' DISmo' ghaH. JJ: QI'yaH, joH, Seghvam ghu''e' Dellu'Qo'; 'ej ja'lu'Qo'. HolDaq yapbe' bIH ja'meH batlh, mawbe'chugh. vaj, jawbe' 'IH, jIQoSbej, bIta'Ha'mo'. tlh: Qu'vatlh, *Hero*, *Hero* quv SoHlaHpu', chaq yablIj, tIqlIj qeS je buSpu'chugh nI'IHmoHbogh Hoch bID neH leghlu'bogh! 'ach DaH qaDoH, 'IHwI', ngImwI'! qaDoH, tlhIvQo'ghach watlh, watlhQo'ghach tlhIv je SoHbogh! SoHmo' muSHa'ghach pa'mey Hoch vISoQmoH. mInyoDDu'wIjDaq HuSchoH pIHbogh Dotlh. vaj, jIHvaD QIHHey qech moj 'IHbogh Hoch, 'ej pe'vIl not mubelmoHqa'laH bIH. L: jIHvaD naDev pagh taj jej tu'lu''a'? vulchoH *Hero*. Bet: QI'yaH! be'nI''a', qatlh bIpumchoH? Ha'! JJ: Ha', DaH matlheDjaj. narghmo' ghu'meyvam, vaj, qa'Daj voQ bIH. mej joH *pe'tlho*, joH *jon*, *tlhaw'DIyo* je. Ben: chay' jawvaD ghu'? Bet: va, Heghlaw'. SoSloDnI'! *Hero*, qIm! boQ! mang! SoSloDnI'! qaH *be'neDIq*! L: San, 'ughbogh ghoplIjHeyvam yIteqQo'! HeghDaj, tuHnIS 'e' So'meH 'umtaH law', Hoch neHlaHbogh 'um puS. Bet: *Hero*, chay' jay'? LMV: yIyoH, jaw. L: Dung neH Dabej'a'? LMV: qatlh? qatlh bejnISQo'? L: qatlh jay'! va, ghaHvaD "tuHnIS" jach qar'a' qo' naQ! naDev, va, lut'e' ghItlhbogh 'IwDaj temlaHbe'ba' ghaH! yIyInQo', *Hero*. not poSjaj mInDu'lIj. tugh bIHeghbe', 'ej qa'lI' HoS law' DotlhlIj tuH HoS puS, 'e' vIHarchugh, vaj qu'mo' qunbogh QIch, qaHoHta'meH qaHIvrup. wa' vIghajmo', jIbep'a'? mIpmoHQo'mo' 'u', jIvIng'a'? law'qu' wa' SoHbogh! va, qatlh wa' vIghaj? qatlh mInDu'wIjvaD neH bI'IHta' SoH? qatlh not lojmItwIjDaq toy'wI''a' puq vISuqpu' jIH, qejHa'qangtaHvIS ghopwIj? quvHa'DI' puqvetlh, lammoHDI' naDHa'ghach, vaj vIjatlhlaH: "pagh ghu'DajvaD jIngoy'. tuHwI'vam lIngpu' chorHey vISovbe'bogh." 'ach puqwI' neH. reHpuqwI' vIparHa'pu'. puqwI' vInaDpu'. puqwI'mo' jIHempu'. qupwI' vIquvmoHQo', puqwI' vIbuSmo'. 'a DaH, va, pum ghaH, ghaH'e' pumlu'mo'. HuH ngengDaq pum. Say'qa'moHmeH yapbe' bIQ'a' bIQ Hoch. 'ej jatvaD belmeH nonbogh Ha'DIbaHDaj yapbe' bIQ'a' qut Hoch! Ben: yItuvneS, qaH! muSevmo' yay'moHwI', vuD nuq vIjatlh 'e' vISovbe'. Bet: be'nI''a'wI'vaD neplu' 'e' vI'Ip! Ben: SuQongtaHvIS Datlhej'a', qaSDI' ram nung? Bet: ghobe', teH, 'a wej qaSDI' wa'leS ram, qaStaHvIS wa'maHcha' jar, ghaH vItlhej. L: toblu'ta'! toblu'ta'! DaH HoSchoHqu', 'ej toblu'pa' 'oH HoSmoHlaw' HoSchem'a'! nep'a' cha' joHpu'? nep'a' *tlhaw'DIyo*? ghaH muSHa'mo', "quvHa' ghaH" ja'taHvIS, ghaH Say'moHtaH mInbIQ! yIDoH Ha'! Heghjaj. LMV: 'a loQ HI'Ij. jItamtaH, 'ej chIch Sanvam He vIlajtaH, jawvam vItu'taHmo'. batlh qabDajDaq narghpu' wa'SaD 'eng Doqqu' 'e' vItu'. DoqwI'vam lIq wa'SaD tuHpu'ghach chun; qeylIS lurur bIH, chISmo'. mInDu'DajDaq meQ qulHey. be'batlhDajvaD meQbeH joH Qagh. "qoH SoH", yIjatlhchoH; Hoch vIHaDta'bogh, paq qechmey tobbogh ngongwIj Hoch'e' je yIvoqQo'; 'ej jIqan, jImatlh, vIvuvlu', 'ej chIrgh vIquvmoH DaH 'e' yIvoqQo', chaq QottaHvIS chunbe'chugh jawvam quv, ghaH chopqu'taHvIS Qaghna'. L: mang, teHbe'bej. quvHa'ghachDaq 'Ip ngebqu''e' muvQo': ghaHvaD ratlh batlhvam neH, pagh batlhna' latlh je, 'e' Datu'laH. quvHa'ghachDaj tembe' ghaH. vaj, qatlh Sut Hoch lojwI' DatuQmoHqang, qIchHa'meH meqqoq neH Dalo'taHvIS? LMV: loD 'Iv'e' qeltaHvIS Dapumlu', jaw? H: mupumchugh vay', vaj Sov ghaH. pagh vISov. loD vay' porgh SovwIj po'law' law'neSchugh, Sov Hoch'e' chaw'bogh be'batlh po'law' puSchugh, vaj pungwIj vItu'be'jaj jIH, jIyemDI'! vav, qaStaHvIS rep qab, mujatlh loD vay', qoj wa'leS ram, wa' yoqvaD mu' vImech, 'e' toblu'chugh, HImuS, muH, HInaDHa'! LMV: yajHa'ghach Huj luleHlaw' joHpu' quv. Ben: quv lubuS cha', 'ej yabchaj QaghmoHchugh vay', ghu'vam luqeltaHvIS, vaj Qaghvam nabta' boghHa'bogh *jon*. reH ta' mIgh qaSmoH qa'Daj. L: jISovbe'. vItchugh chaH, luqeltaHvIS, vaj tugh ghaH Qaw'nIS ghopwIj. quv lutIchchugh, vaj bech HemwI'. wej 'IwwIj QaDmoH bov. bortaSwIj'e' wej SabmoH DotlhwIj qan. jIta'laH, wej 'e' nIDchoH SanHeywIj. wej jIHvo' jupmey nIHta' yInwIj qab. vemmo' DeSHoS yabmIw jolaH yupghom je, vaj chaH vISorghqu'laHbej. LMV: loQ yIloS. 'ej ghu'vamvaD Duponjaj qeSwIj, qaH. puqlI' lulonDI' joH, lomHey lulon. qaStaHvIS poH, ghaH Qorghlu' 'e' yIpegh, 'ej Heghbej 'e' yImaq. SonchIy yIDa. qorDu'lIj mol'a' ngo'Daq Heghbatlh ghItlh yIHuSmoH. 'ej quvnol tay Hoch yIta'. L: vaj qaSchoH nuq? wanI'vammo' tlha' nuq? LMV: va, QaQchugh ta'lIj, vaj ghaHvaD paywI'pu' moj pumHa'wI'pu'. QaQ je ghu'vam, qaH. 'ach ghu'vamvaD mIwHe Huj vIHechbe'. Qu'wIjmo' boghlI'bogh DunwI' vInej. Heghmo' ghaH --- Heghvam'e' Daja'nIStaH --- qaSpu'DI' pumchaj poH, lupay; luvup; 'ej noDchoHQo' QoywI' Hoch. reH qaS ghu'vam: wa' Doch wIghajtaHbogh wIvuvlaw'Qo', Dochvam wItIvtaHvIS. yaHDI' 'ej lojDI', tugh DotlhDaj lI' wIlach. tugh batlhDaj pegh wItu'laHbe'bogh, 'oH wIghajtaHvIS, wISam. vaj *tlhaw'DIyo*vaD qaS wanI'vetlh. mu'Dajmo' Heghpu' ghaH 'e' QoyDI' 'ech, tugh najbogh yabDaq qugh *Hero* yIn qech. 'ej qa'Daj mInDu'Daq HaStaDaq je chol yInDaj Sup Hoch. 'IHmo', Sut pov tuQmo', 'Iw tujmoHmo', yInqu'mo', tugh Hoch Dun law', HochDaj, yIntaHvIS ghaH, Dun puS. tugh SaQbej --- wa'logh neH tIqDaj DoQchoHchugh muSHa'ghach. 'ej not ghaH pumta' neHchoH, pumvetlh Harchugh, pagh, 'oH Harbe'chugh. qaSjaj nab vIDelbogh. ghu'San'e' chIjchu'bogh Qapla' Qap law'bej, vIDelmeH San vIpIHlaHbogh Qap puS. 'e' yIHonQo'. 'ach lujchugh Qu' Hoch latlh, vaj Heghpu' jawvam quv net Harmo', vaj quvHa'ghachDajmo' merlu'taH net voQchu'. Qapbe'chugh nab, vaj mobbogh lalDan yInDaq *Hero* DaSo'laH. rIQbogh batlhDajvaD QaQ ghImbogh yIn. vaj nujDu', mInDu', yabDu', rIQmoHlaHghach je Hochvo' HoplaH ghaH. Ben: qaH *le'ona'to*, batlh DuqeSjaj mangvam. 'ech, joHwI' je lutoy'nIS jIparHa'ghach, jup chaHmo'. 'e' DaSov. 'ach batlh vI'Ip: Qu'vam vIta'meH pegh ruv je vIleHmo', vaj, porghvaD qa' vIrur. L: muSoDta' Seng. vaj jIH muDevlaH tlheghHom neH. LMV: maj, jIjmo' lugh. maghoSjaj. Dup yI'ogh. 'oy' HujvaD 'utlaw' Hujqu'bogh vorwI'. Ha', jaw, bIyInqa'meH yIHegh. chaq tlhogh mImlu' neH. DaH yISIQ; yItuv. vItI'. mej *be'neDIq* *be'terIS* je nopbogh Hoch'e'. Ben: jaw *be'terIS*, bISaQtaH'a', qaStaHvIS Hoch? Bet: HIja', 'ej leS jISaQ je. Ben: vIneHbe'. Bet: DaneHbe'meH pagh meq Daghaj. vIneHmo' jISaQ. Ben: be'nI''a'lI' 'IHvo' ruv nge'lu' 'e' vIHarbej. Bet: toH, ghaHvaD ruv Suqqa'chugh wa' loD, vaj naDwIj DunvaD 'umbej loD. Ben: Qu'vamvaD jup Daqanglu' 'e' 'angmeH mIw tu'lu''a'? Bet: mIw ngeD tu'lu', 'a pagh jupvam tu'lu'. Ben: mIwvam ta'laH'a' loD? Bet: loD Qu' 'oH mIw'e', 'a Qu'lIj 'oHbe'. Ben: qo'Daq pagh tu'lu'bogh vImuSHa' law' SoH vImuSHa' puS. Huj qar'a'? Bet: Hujmo', ghu' vISovbe'bogh rur 'oH. DuH, vIjatlhchugh: "qo'Daq pagh tu'lu'bogh vImuSHa' law' SoH vImuSHa' puS". 'ach HIHarQo'. 'a jInepbe'. pagh vIchID 'ej pagh vItem. be'nI''a'wI'mo' jIQoS. Ben: Qu'vatlh, *be'terIS*, chomuSHa'. Bet: wa'vatlh 'oHnIS Qu'lIj'e', bIQaghchugh. Ben: SoHvaD wa'vatlh Qu' vIta'rup. 'ej "DamuSHa'be'" jatlhchugh vay', vaj wa'vatlh 'oHbej QughDaj'e'. Bet: mu'qaDlIj Qu' Data'rup'a'? Ben: mu'qaDwIj qu'mo' jIrup'eghqangta'. jIqap: qamuSHa'. Bet: toH vInoDlu'Qo'jaj. Ben: HeS nuq Data''a', *be'terIS* quv? Bet: chomevpu', qaSDI' poH Do'. jIqapruppu': qamuSHa'. Ben: 'ej yIqapmeH tIqlIj naQ yIlo'. Bet: tIqwIj 'ay' tInqu' vIlo'mo', latlh mu' qapmeH ratlh pagh 'ay'. Ben: Ha', SoHvaD vay' vIta'meH HItlhob. Bet: *tlhaw'DIyo* yIHoH. Ben: Ha'! tev 'oHchugh je qo' naQ'e', vaj 'e' vIta'Qo'. Bet: Datemmo', choHoH. qaDoH. mejchoH. Ben: yIloS, *be'terIS* quv. Bet: naDev jIH 'a jImejta'. SoHDaq pagh muSHa'ghach tu'lu'. Qo', qatlhob, HIratlhmoHQo'. Ben: *be'terIS* --- Bet: va, jImejbej. Ben: bImejpa', jup DImojnIS. Bet: chaq jupwI' SoH; chaq jaghwI' DaSuv; bIngIlHa'mo', ghu'vetlh SoHvaD ngeD law' ghu'vam ngeD puS. Ben: jaghlI' Da'a' *tlhaw'DIyo*'e'? Bet: mIghwI' Da net tobbej! qorDu'ghotwI' pumHa', vaq, quvHa'moH ghaH! va, loD jIHchugh! chay'! ghaH toj QaSpIn moH, tlhogh qaSmoHbe'taHvIS. 'ej qaSDI', pum maqta'; quvHa'ghach So'Ha'ta'; naSwI' Dachu'ta' --- Qu'vatlh, loD jIHchugh! vaj ngevwI' yotlhDaq tIqDaj vISop jay'. Ben: HI'Ij, *be'terIS*. Bet: lojmItHomDaq loDvaD jatlh, ja'lu'. wejpuH! Ben: SuH, *be'terIS* --- Bet: *Hero* quv! mayHa'lu'ta', pumHa'lu'ta', quvHa'moHlu'ta'! Ben: *bet* --- Bet: joHDu' 'echDu' je jay'! joH quvmoHbej QIchvetlh luja'bogh. pov qech, 'ech *yuchHom*! quvba' yoHwI'qoqvam! va, ghaHvaD loD jIHchugh! qoj, jIHvaD loD Darupchugh wa' jupwI'! 'ach vanwI' neH mojpu' SuvwI'pu'. naDwI' neH mojpu' yoHwI'pu'. jatghot neH mojpu' loDpu'. 'ej po'ba' jatDu'chaj. qaStaHvIS bovvam, *qugh* rurlaw' loD, nepchugh neH 'ej vIt 'Ipchugh. vIneHmo' neH loD vImojlaHbe'. vaj vISaQmo' neH be' vImollu'. Ben: HIloS, *be'terIS* QaQ. ghopvam vISuDqang vI'IptaHvIS: qamuSHa'. Bet: muSHa'ghachwIjvaD ghop yIlo'. 'a bI'IpmeH neH 'oH yIlo'Qo'. Ben: *Hero*vo' ruv nge' 'ech *tlhaw'DIyo* 'e' Har'a' qa'lI'? Bet: HIja'. yab qa' joq vIghajchugh, vaj 'e' vIHar. Ben: pItlh; Qu' vIta'rup; vIqaD. ghoplIj vIchop 'ej DaH jItlheD. ghopvam vISuDqang vI'IptaHvIS: jIHvaD mujangmeH Qu' wagh DIlnISbej *tlhaw'DIyo*. De'wIj cho'IjDI', HIbuS. yIghoS; be'nI''a'lI' yIboQ. "Heghpu' ghaH" vIja'nIS. vaj qatlheD. nIteb mej chaH. 4.2. 'el paH tuQbogh bu' *DoghberI*'e' *verjeS*'e' je veng ghItlhwI''e' je. 'el je *bora'chIyo* *qonrey'* *ngIvwI'* je. D: cholMejta''a' ghomHom naQqu'? V: Ha', ghItswI'vaN quS yIqem! quS qemlu'. ba' ghItlhwI'. gh: qatlh lupumlu'? D: va, Nargh NatsutsMejneSmeH Nargh wIpuMlI' maH. V: teHMej. narghMej Nargh narghMe'chugh qama'meyvam. gh: 'ach HeS nuqmo' ghIpDIjvam wIta'nIS? bu' quv retlhDaq pImghotpu' lughoSmoHlu'jaj. D: HIja', va, retswIjNaq pImghotmey lughoSmoHlu'jaj jay'. qama' lucholmoHlu'. D: chay' SoHvaN ponglu', jup? Bor: *bora'chIyo*. D: qara': yIghIts: "*Mora'chIyo*". chay' SoHvaN, mang? qO: yaS jIH, qaH, 'ej pongwIj 'oH *qonrey'*'e'. D: yIghIts: "yaS qaH *qonrey'*". qaHmey, voNleHvaN SumatsMej'a'? qO, Bor: HIja', qaH, 'e' wItul. D: yIghIts: "voNleHvaN mats e lutul chaH". ej "voNleH" NaghItspa', "chaH" yIghIts. HupnISMej voNleH, "voNleH" ghItslu', chaH ghItslu'pa', pummem qonlu'taHvIS jay'! qaHmey, tojMogh taHqeq quv law'Me', tsIH quv puSMe', net toMMejpu'. tugh net wuqlaw' e vIHarMej. chay' tsIHvaN Sujang? qO: va, qaH, taHqeq maHbe', wIjatlh. D: lut tsaQvaN umqu' ghot. NIch vIghaj. a tugh ghaH vIjeyMej. *bora'chIyo*vaD jatlh. D: HIchol, mang. qoghlIjNaq wa' mu' vIjatsjaj. qaH, qajats. tojMogh taHqeq tsIH net Har. Bor: qaH, taHqeq maHbe', vIjatlh. D: maj, penech. Qu'vats, lutchajmo' QochQo'chuqlaw'. taHqeq chaHMe'law' e NaghIts'a'? gh: bu' quv, ghIpDIjvaD mIw lugh Dapabbe'. chaH pumbogh ngIvwI''e' DacholmoHnIS. D: HIja', va, QaQMej mIwvam. choljaj ngIvwI'ghomquv. qaHmey, joHvaN Sumatschugh, ghotmeyvam yIpum. ng 2: Mbu', mIghwI' ghaH joH *jon*, joHma' loNDnI', jatlh ghotvam. D: mIghwI' ghaH joH *jon* e yIghItsMej. joH loNnI'vaN "mIghwI'" ponglu'chugh, vaj tsIbvlu'Mej. Bor: bu' quv --- D: qatlhoM, mang: yItamMej. nachlIj vIparMej e vIlay'. gh: latlh nuq jatlhpu' 'e' Daqoy? ng 1: va, joH *jon*vo' *Hero* quv pumHa'meH SanIND NDeQ Suq ghaH, jatlh. D: QI'yaH, lunIHMa'qu'lu'. nIHghach qaM law' nIHghach Hoch ta'lu'Mogh qaM puS. V: Qu'vats, teHMej. gh: latlh nuq, mang? ng 2: jatlh je: SaHtaHvIS ghom naQ, mu'meyNDajmo' *Hero* quvHa'moH 'ej SawQo' 'e' Hech *tlhaw'NDIyo*. D: pe(t)taQ'a'! reH e'mo' SoHvaN noN veqlargh! gh: latlh nuq? ng 1: pItlh. gh: 'ej botemmeH vItqu' mu'chaj, qaHpu'. Haw'ta' joH *jon* pegh'eghtaHvIS, qaStaHvIS povam. mIwvam pablu'taHvIS, *Hero* pumlu'. mIwvam'e' pablu'taHvIS, ghaH Sawlu'Qo'. 'ej 'Itqu'mo' pay' Hegh. bu' quv, ghotpu'vam lubaghlu'jaj. 'ej *le'ona'to* juHDaq luqemlu'jaj. chaH vInung 'ej ghaHvaD ghIpDIj ghItlh vI'ang. mej. D: Ha', luMaghlu'jaj. V: chaH jonjaj --- qO: yIDoH, Qovpatlh! D: Hu'tegh, nuqNaq ghaHMej ghItswI'? joH uts "Qovpats" pongMej e ghItsjaj. Ha', luMaghlu'jaj. taHqeq mIgh SoHMej! qO: yIDoH! yIntagh SoH! yIntagh SoH! D: patswIj NavuvQo'law''a'? po'ghachwIj NavuvQo'law''a'? va, yIntagh jIHMa' e ghItsmeH SaHjaj ghaH jay'! a qaHmey, yIntagh jIHMa' e yIqawMej. e ghItsMe'lu'Ma'. a yIntagh jIHMa' e yIlIjQo'Mej. ghoMe', pe(t)taQ. pagh quv NaquvQo'moHMogh NaghajMa'Me'. ej tugh e toMMej leghwI' QaQ. ghot val jIHMej. uts jIHMej je. juH NevwI' jIHMej je. ghot IH jIHMej je, ej jIH IH law' *meSI'na*Naq Hoch IH puS. chut Hoch vISovchu' je, va. ej jImIpqu'Mej je, va. ej rut jIHvaN lojMej NeQ. ej cha' paH Hoch IH ghajMogh ghot jIHMej je. yaHjaj. va, yIntagh jIHMej e ghItslu'jaj. mej chaH. 5.1. 'el *le'ona'to*, loDnI'Daj *'anto'nIyo* je. 'A: Dotlhvam vItaHmoHchugh, vaj tugh bIHoH'egh. DuHIvDI' Sengmey, Sengmeyvetlh DaboQchugh, vaj bIQIp. L: va, choqeS DaH 'e' yImev. teSDu'wIjvaD lI'be'mo' qeSlIj, 'elDI', verenganvaD ghob rur 'oH. HIqeSQo'. not qoghDu'wIjvaD beljaj SIQmoHwI', SengwIj rapbe'chugh SengDaj. vav HIqem. mururjaj vavvetlh, puqDaj mob parHa'mo', 'ej yay'mo', lojbogh puq tIvbe'nISDI' --- vaj chay' DaqeS? "yItuv"? murapmeH tIqjaj 'ej langHa'jaj SengDaj. 'ej DujwIj HochvaD jangjaj DujDaj Hoch. vaj, 'oyvetlhvaD 'ut 'oy'vam; wa'vaD wa'Daj --- nachDaj, tIq, porghDaj, qa' je qellu'chugh. Haghqangchugh ghotvam; rolDaj yachqangchugh; "yIDoH! jIloprup!" SengvaD jatlhqangchugh; SoQHomHey ja'rupchugh ghaH, vIngnISDI'; Seng tI'qangchugh, tIghmu'tlhegh lo'taHvIS; Do'Ha'ghach chechqangmoHchugh, quv qeSwI'qoq jawmoHmo'; vaj jItuvlaH 'e' vIghojmeH, vavvetlh HIqem. 'ach vavvetlh tu'lu'be'. loDnI', wa' SengvaD luSIQbe'taHbogh qeSlaHtaH ghotpu' 'ej "yItaH" lujatlhlaH. 'a chaHvaD qay'DI' Sengvam, nongchoH qeSchaj. 'ej qaSpa', QeHvaD mu' ghuHHergh neH nobtaH; Qay'wI' luSevmeH mep mIrtlhegh lulo'taH; 'oy''a' Suv QIch 'ej bep Suv SoQ, luneHlaw'. Qo', Qo'. Seng 'ughmo' noghchugh ghot, vaj ghaHvaD "tuvnISlu'" ja'meH Qu' lughaj loD Hoch. 'ach ghu'vetlh SIQpu'DI', paQDI'norgh jawmeH, ghob laHmey joq ghaj pagh. vaj HIqeSQo'. jI'IQtaHghach HoS law' qeS Hoch HoS puS. 'A: vaj DaH pImbe'law' loDpu' puqpu' je. L: yItam. batlh Homna' 'Iwna' je vIghajnIS; Ho''oy' neH SIQlaHbe'mo' je ghobtej, tuvnISchugh. chaq SuvwI''a' Dun luDa, ghobngermey ghItlhtaHvIS. 'ej San luqaD, 'ej bechmoHwI'mey tIch. 'a nem tuvbe'nIS. 'A: 'ach SoHDaq QIHmey Hoch yIghommoHQo'. nImawbogh ghot tIbechmoH je, loDnI'. L: bIlughbej. va, vIta'. *Hero*vaD neplu', muja'bej qa'. tugh 'e' luSovbej joH, *tlhaw'DIyo* je, *Hero* tIchwI'pu' Hoch je. 'el joH *pe'tlho* *tlhaw'DIyo* je. 'A: naDev DaH moDtaH joHma' *tlhaw'DIyo* je. JP: nuqneH, nuqneH. tlh: nuqneH, cha' qaHpu', tlhIH. L: peqImneS, joH --- JP: mamoDtaH, *le'ona'to*. L: SumoD'a', joHwI'? vaj Qapla', maj, joHwI'. pe'vIl SumoDqu''a'? vaj, ramqu' ghu'. JP: Qo', maHvaD yISolQo', quvwI'na' qan. 'A: ruv SuqlaHchugh ghaH, SolDI', vaj tugh nol taH vay''e'. tlh: ghaHvo' ruvvam nge'ta' 'Iv? L: Qu'vatlh, Dange'ta' SoH, tojwI' neH, SoH! Qo', 'etlhlIjDaq ghoplIj'e' not yIlan; qaHajQo'. tlh: Hu'tegh! reH quvHa'jaj ghopwIj, bIqanbogh SoH DaHajmoHrupchugh 'oH. va, 'etlhwIjvaD pagh Qu''e' Hechpu' ghopwIj. L: bIjatlh 'e' mev! tlhaQQo'! va, HIvaqQo'! pagh qoH raghwI'Hey joq vIDataH, loDqoq. nuq vIta'pu' jIQuptaHvIS, qoj nuq vIta'qang jIqanbe'chugh, 'e' vImIymeH qanwI' DIb vIlo'Qo'. 'ach *tlhaw'DIyo*, yIqIm 'ej Sovjaj qa'lI': puqwI' chunvo' jIHvo' je ruv Dange'. vIvuvlu'nIS, ghu'vammo' 'e' vIroQnIS. 'ej jIb chIS, bov law' QIHghItlhmey je vIghajtaHvIS, DaH batlh maHay'choHmeH qaqaD. vIjatlh: puqwI' chunqu' DapummeH chIch bInepta'. chIch tIqDaj qIpqu' rIntaH pum'a'lIj. vaj DaHjaj molDaq no'Daj tlhejtaH ghaH --- va, molvamDaq not QongtaH tuHnISwI'; 'ach molDaq QongtaH tuHnISwI'qoq'e' neH 'oghta'bogh ta'lIj mIghqu', quvHa'wI'! tlh: chay'? ta'wIj mIghqu'? L: mIghchu', *tlhaw'DIyo*! JP: qanwI', bIQaghbej. L: joHwI', joHwI' quv, batlh porghDajDaq vItobrup, ngIlchugh ghaH. 'ej 'e' nISbe'bej vI'Daj pov, qeqlI'ghach, ngImHa'bogh DotlhDaj Qup, SomrawDaj HoS joq. tlh: yIDoH! pagh Dapmo' neH qanISrup. wejpuH! L: chojotlhlaH'a' jay'? puqwI''e' DaHoHta'. choHoHchugh, loDHom, vaj loDna' DaHoH. 'A: tugh cha' loD HoHnIS, loDna' maHbejmo'. 'ach ram. wa' loD neH HoHjaj, qaSpa' Hoch. targhlIj yIngagh yIruch! mujangjaj ghaH! HItlha', Ha', loDHom! loDHom quv, HItlha', Ha'! loDHom quv, pu'HIchlIj vIlagh vIbach! qaH jIHchugh, vaj, baQa', batlh 'e' vIta'bej. L: loDnI' --- 'A: nISQo'. loDnI'puqwI' vIparHa'bej. 'ej Heghpu'. HoHmeH lupumHa' mIghwI'. loD qaD lujangmeH ngIllaHchugh mIghwI'vam, vaj veqlargh jat vIHotmeH je jIngIllaH. loDHommey, ghojmoqvaj, jawwI' Dogh, targhmey! L: loDnI' *'anto'nIyo* --- 'A: bepQo'. toH, loDqoq! ghotpu'vam vISovchu'. chay' 'ugh chaH 'e' vISovchu'. butlh neH Sov chaH. va, Solbogh mIybogh Doghbogh loDHom chaH. nep chaH 'ej toj 'ej vaq. pumHa'. quvHa'moH. HujwI' tuQ. ghIjmoHwI' Da, bejDI' vay'. 'ej Qobbogh loS mu' jatlh --- "chay' jagh DIrIQmoH, ngIlchugh!". pagh potlh luta'. L: 'ach, Ha', loDnI' *anto'nIyo* --- 'A: va, ram. 'eH HImunQo'. DaH ghu'vam Hoch vIQorgh. JP: SuvwI'pu' quv, Sutuv 'e' wInISbe'qang. Heghmo' puqbe'lI' QoSbej tIqwIj, qaH. 'ach, quv vIleHtaHmeH vIjatlhnIS je: vItmo' ghaH pumlu'. pumvam toblu'ta'. L: joHwI', joHwI' --- JP: qaqImQo'. L: qImQo''a'? Ha', loDnI', tlheD! tugh vIqImlu'. 'A: 'ej tugh DaqImlu'bej, pagh, bechchoHlu'. mej cha'. 'el *be'neDIq*. JP: yIqIm, yIqIm, DaH chol loD wInejtaHbogh. tlh: toH, qaH, chay' ghu'? Ben: nuqneH, joHwI'. JP: maj bIcholta'. may'HomHeymo' bImunnISlaw', bIpaSchugh. tlh: tugh ghIchDu'maj bochqangmoHlaw' Ho'Du' ghajbe'bogh cha' qanwI''e'. JP: *le'ona'to* loDnI'Daj je. nuq DaHar? maSuvchugh, vaj chaHvaD maQupqu' 'e' vIpIH. Ben: may' ngebDaq pagh quv teH tu'lu'. cha' tlhIH SanejmeH jIghoSta'. tlh: qo'meyDaq pInejmeH maghoSta' maH, ma'Itqu'chu'mo', 'ej 'ItmoHwI'maj HIvlu' wIneHmo'. laHlIj tlhaQ Dalo''a'? Ben: vaHwIjDaq 'oH tu'lu'. vIlel DaneH'a'? JP: DoplIjDaq laHlIj tlhaQ DatuQ'a'? tlh: DopDaq tlhaQ pagh. 'a Dap DoQ tlhoQ law'. yIlel. rut QoQghotvaD mu'vam jatlhlu'. mabelmeH jan yIlel. JP: jIyuDHa'mo' vIja'nIS: chISlaw'. bIrop'a'? pagh, bIQeH'a'? tlh: chay'? yIjaq, SuvwI'! wa' to'baj HoHmoHpu' Dotlh bIt net Sov. 'ach Dotlh bIt DaHoHmeH laH yap Daghajbej. Ben: qaH, DotlhqoqlIj tlhaQDaq pu'DaHwIj vIbachrup, choHIvmeH 'oH Dalo'chugh. maja'chuqmeH ghu' latlh yIwIv. tlh: va, vaj ghaHvaD betleH latlh noblu'jaj. betleHDaj ghormoHlaw' Soy'mo' Hub'eghtaHvIS. JP: choHtaH ghaH 'e' vI'Iprup. QeHbej 'e' vIHar. tlh: QeHchugh, vaj qoghDaj neH QeymoHjaj. Ben: qoghlIjDaq mu' vIjatlhqang. tlh: wejpuH mu'qaD veSvo' vIQanlu'jaj! peghtaHvIS *tlhaw'DIyo*vaD jatlh *be'neDIq*. Ben: mIghwI' SoH. jItlhaQbe'. bIngIlDI', bIngIlmo', bIngIlmeH 'e' vItobrup. choyonmoHbe'chugh, vaj nuch SoH 'e' vImaq. jawbe' quv DaHoHta'. 'ej SoHvaD 'ughbej HeghDaj. bIjangmeH cholI' 'e' vIpIH. tlh: vaj, tugh jIHaghmeH maghombej. JP: qaS nuq? qaS'a' yupma'? tlh: va, vItlho'. qoH 'uQDaq vIghoSmeH mutlhob. pa' SaHlaw' 'er. 'ervam vIpe'taHvIS, jIpo'be'chugh, vaj "lI'be' tajlIj" jatlhnISlu'. pa' wa' to'baj vIpIH je qar'a'? Ben: qaH, QaQ laHlIj tlhaQ, qughmo'. pIvlob wa' maSlu'law'. JP: cha'Hu' chay' laHlIj tlhaQ naDpu' *be'terIS*, qaja'. "laH tlhaQ Doj ghaj ghaH", vIjatlh. jatlh: "teH. Doj Doghmo'." vIjatlh: "ghobe'. laH Dun ghaj." jatlh: "bIlugh. Dun je veSDuj'a' notlh." vIjatlh: "ghobe'. QaQ laHDaj." jatlh: "qar. pagh rIQmoHlaH 'oH." vIjatlh: "ghobe'. val jawvetlh." jatlh: "DIch vIghaj. vulmoH jawDI'." vIjatlh: "ghobe'. Hol law' Sov." jatlh: "'e' vIHar. wa' mu'Ip qaStaHvIS Hoghjaj wa'. 'ej wa'vam mu'IpHa' qaStaHvIS Hoghjaj cha'. vaj verengan Hol SovtaHvIS po'ba'." vaj qaStaHvIS wa' rep, quvmeylIj Hoch qabmoHtaH ghaH naDHa'taHvIS. 'ach qaSpu'DI', tlhuHchu' 'ej wuqmo' jatlh: "ghaH 'IH law' Qo'noSDaq loD Hoch 'IH puS." tlh: wanI'vammo' SaQqu' 'ej "jISaHQo'" jatlh. JP: HIja', 'e' ta'. 'a ram. ghaH HoHmeH muSbe'chugh, vaj ghaH HotmeH muSHa'bej. Hoch nuja' qanwI' puqbe'. tlh: Hochna' ja'. 'ej SormeyDaq So''eghtaHvIS qeylIS, ghaH leghchu' wej qa' net Sov. JP: 'ach ghorgh meqtaHbogh *be'neDIq* QuchDaq Qa' Quch wIlegh? tlh: HIja', 'ej bIngDaq ghItlh leghlu': "naDev Sawbogh *be'neDIq* tu'lu'." Ben: qamej, loDHom. vuDwIj DaSovqu'. SoHvo', joSbogh DotlhqoqlIj tlhaQvo' je jIDoH. mu'tlhegh tlhaQ Daghormo', yoHlaw'meH 'etlhDaj ghorbogh mIywI''e' DaDa. Do' rIQmoHlaHbe' bIH. joHwI', pIj choquvmoHmo' qatlho'. qatlha' 'e' vImevnIS. *meSI'na*vo' Haw'ta' boghHa'bogh loDnI'lI'. jawbe' quv chun boHoHta'. jaw *lojrol*vam'e' tugh vIghom. 'ej wej vIghomtaHvIS, roj ghajjaj. mej. JP: Saghlaw'. tlh: Saghbej, 'ej *be'terIS* muSHa'mo' Sagh 'e' vI'Iprup. JP: DuqaD'a'? tlh: 'Ilqu'taHvIS. JP: wejpuH wep yopwaH je tuQba', 'ach yabDaj lIjlaw'! tlh: targh qellu'DI', SuvwI' Dabej loDvam. 'a ghaH qellu'DI', QeDpIn Dabej targh'e'. JP: 'ach loQ yItam. yIqIm, tIqwIj, 'ej yISagh. Haw' loDnI'wI' ja' qar'a'? 'el bu' *DoghberI* *verjeS* je ngIvwI' je, *qonrey'* *bora'chIyo* je tlha'moHtaHvIS. D: Ha', qaH. NuloMmoHlaHMe'chugh ruv, vaj MIvlaHMa' nach Hoch. va, wa'logh tIchbogh pe(t)taQ tsIHchugh, vaj MoqImnISlu'Mej. JP: chay'! loDnI'wI' cha' toy'wI' lubaghlu'! *bora'chIyo* baghlu'! tlh: HeSchaj DaSovmeH yIyu', joHwI'. JP: 'utlhpu', HeS nuq luta' ghotvam? D: va, qaH, ngeMwI' luja'ta'. nep je chaH jatstaHvIS. HeS cha': pumHa'. HeS jav, HeS Qav je: Me'vaN vItHa'. HeS wej: mayMe'Mogh ghu'qoq 'ol. 'ej jINelmeH rIntaH vIja': chaH neptaHMogh pe(t)taQ. JP: Qu' wa': nuq luta' 'e' qayu'. Qu' wej: HeSchaj nuq. Qu' jav, Qu' Qav je: qatlh luqoplu'. 'ej Qu' vIDelmeH rIntaH jIyu': chay' Dapum. tlh: lugh meqbogh mIwlIj. 'ej tIghDajvaD 'um 'oH. va, wa' qechvaD Sut Sar'a' DaHIjba'. JP: 'Iv bomawmo', qaHpu', boja'meH ghIpDIjDaq bobaghlu'? HaDqu'bogh bu'vam wIyajlaHbe'law' 'ongqu'mo' ghaH. HeSraj nuq? Bor: joH quv, vIja'meH ghIpDIjDaq jIlengnISbe'. HI'Ij neH, 'ej mumuHjaj pumvam. mInDu'lIj'e' vItojta'. ghu''e' tu'laHbe'bogh yabraj 'angta' qoHpu'vam Dogh; qaStaHvIS ram muDaqmo' chaH, loDvamvaD vIDIStaHvIS: jaw *Hero* vIpummeH mutungHa' loDnI'lI', joH *jon*. naHSorghomDaq boghoSmoHlu'. 'ej *Hero* Sut tuQtaHvIS ghaH, *ma'rIgharet*vaD *ghghgh* vIjatlh 'e' bolegh. 'ej ghaH DaquvHa'moHta', DaSawnIStaHvIS. ta'meywIj mIgh luqonta'. jImIghta', jItuHmeH 'e' vImaqqangqa'; jImIghta', jIHeghmo' 'e' vIqonHa'qangmoH; ghu'vam qaq law' ghu'vetlh qaq puS. pumwIj ngebmo', pIn'a'wI' pum ngebmo' je Heghpu' jaw. ej nom vIjatlh: mIghwI' popvaD neH jI'um. *tlhaw'DIyo*vaD jatlh joH *pe'tlho*. JP: 'IwlIjDaq baS bIr rur'a' QIchvam'e'? tlh: tarna' vItlhutlhlaw', QIchvam ja'DI' ghaH. JP: 'ach Qu' bota'meH ra'pu''a' loDnI'wI'? Bor: HIja'. vIta'meH jIHvaD DIlqu' ghaH. JP: 'urmang 'oH HapDaj'e' yabQu'Daj'e' je, 'ej Qu'vam mIghqu' ta'DI', Haw'ta' ghaH. tlh: *Hero* quvqu'! DaH jIHvaD narghchoH qabDaj. Dotlh pov'e' vImuSHa'pu'bogh DaH ghaj 'oH. D: Ha', puMghot tIyaHmoHMej. tugh Nargh wItsutsMa'jaj. NaH qaH *le'ona'to*vaN ghu' ja'ta'Ma' ghItswI'maj. ej qaHmey, QaQNI' poH Naq je, yIntagh jIH e Momaq e yIlIjQo'Mej. V: toH chol qaH *le'ona'to* quv. chol je ghItswI'. 'el *le'ona'to*, loDnI'Daj *'anto'nIyo*, ghItlhwI' je. L: mIghwI' ghaH 'Iv'e'? mInDu'Daj vIleghjaj, vaj ghotvam rurbogh latlh'e' bong vIqImDI', vIjunlaH. nuqDaq ghomvamDaq ghaH tu'lu'? Bor: Dumawbogh ghot Danejchugh, vaj HIbej. L: mu'Dajmo' puqwI' chunqu' HoHta'bogh petaQ'e' SoHtaH'a'? Bor: HIja', nIteb jIH. L: ghobe', ghobe', mIghwI''a', bImIyHa'bej. yIqIm: naDev Qam cha' SuvwI'pu' quvqu'. 'ej Haw'ta' wejDIch. Qu'vaD QaHba' chaH. Heghmo' puqbe'wI', joHpu', tlhIH Satlho'neS. ta'meyraj Dun'e', ta'mey quv'e' je DaH tay'jaj Qu'vam. batlh SuyoH, boqelchugh. tlh: "yItuvneS" chay' vItlhob 'e' vISovbe', 'ach jIjatlhnIS. bortaSlIj mIw yImIv SoH. HeSwIjmo' bep Da'oghlaHbogh yIruchneS. 'ach bong jIHeSpu' jIH jIQaghmo' neH. JP: jIQagh je jIH. 'ach yonmeH qupvam QaQ, SunjIp Hoch 'ughqu' poQqangbogh vISIQrup. L: ""yInjaj *Hero*" yItlhob" vItlhoblaHbe'. DuHbe'. 'ach HeghDI' chunqu'bej puqbe'wI', *meSI'na* ghotpu' HochvaD 'e' tISovmoH. 'ej 'oghmeH vumlaHchugh muSHa'ghachraj, 'IQDI', vaj molDajDaq nolghItlh yIHuSmoH. qaStaHvIS ramvam, HomDajvaD yIbom. juHwIj yI'el je, qaSDI' wa'leS po, 'ej puqloDnalwI' SoHlaHbe'pu'mo', loDnI'puqwI' yImoj. puq ghaj loDnI'wI'. Heghpu'bogh puqwI' nIDlaw' je puqbe'vam. 'ej nem nucho'nIS ghaH, pagh latlh je. ghaHvaD, be'nI''a'DajvaD batlh'e' not Danobbogh yInob. vaj Hegh bortaSwIj. tlh: qaHwI' quv, jIHvo' mInbIQmey pummoH pung'a'lIj! qechlIj vIlajqu'. qaStaHvIS poH Hoch, quvHa'bogh *tlhaw'DIyo* vItoy'moH rIntaH. L: wa'leS bIchol, vaj 'e' vIpIH. DaHjaj, jImejnIS. *ma'rIgharet*Daq petaQvam weghlu'nIS. Qu'vam mIghvaD QaHlaw' be'vetlh, DIlmo' loDnI'lI'. Bor: ghobe'. jIvIt, QaHbe'. 'ej jIHvaD jatlhDI', nuq ta' 'e' Sovbe' ghaH. reH quv 'ej matlh, ta'meyDaj Hoch vIqelchugh. D: qaSMejneS lats, qaH quv. a paqNaq e ghItslu'Me'Ma'. jats puMghotvam, jats NIvwI': "yIntagh SoH." SatsoM, Huplu'taHvIS, e qawlu'Ma'jaj. wa' *Seypcheynjer* luMuSMej jatstaHvIS e Qoylaw' je ngIvwI'. wa' Ne'wI' tuQlaw', ej QuMlaH oH, vaj "QuMwI' tuQ" e lujatslaw'. Huch ngIpNI', "Huch chegh qeylIS" e jatslaw'. pIj jatsqa'taHmo' ej not cheghlu'law'mo', qejtaH ghotpu' ej qeylIS chIrghvaN Huch noMQo'law'. SotsoM, ghu'vammo' yInuN. L: bIQorghmo' 'ej bIvumtaHmo' qatlho'. D: MIjatstaHvIS tso'taHMogh QupwI' vuvlu'nISMogh NarurMa'. ej SoHmo' qeylIS vItso'Mej. L: bIvumta'mo' Dochvam yItlhap. ghaHvaD Huch nob. D: reH quvjaj mIpwI' jo. L: yItlheD. qama'lIj Da'avmeH Qu' vImev. 'ej qatlho'. D: SoHvaN quvHa'Mogh pe(t)taQ vIlonMejneS. ej ghojmeH ghot lats, nIteM yIHupMejneS SoH. NuQanqangchoHlu'MejtaHneSjaj! reH SoHvaN qaSMejtaHneSjaj QaQwI'. tugh yIpIvqa'MejtaHneSjaj. tlheNlu'neSmeH vIchaw'. ej Quch ghomghghach net neHlaHchugh, vaj not MotQo'lu'Me'Mej net nINQo'neS. Ha', jIl. mej *DoghberI* *verjeS* je. L: wa'leS wIpIH. 'ej qaSpa', joH, retlheD. 'A: joHpu', matlheD. 'ej wa'leS tlhIH repIH. JP: maSaHbej. tlh: DaHjaj ram *Hero* vIquvmoH. ngIvwI'vaD jatlh *le'ona'to*. L: tItlha'moH. *ma'rIgharet*vaD majatlh. chay' ghotvam mIghqu' SovchoH 'e' wItu'nIS. nIteb mej. 5.2. 'el *be'neDIq* *ma'rIgharet* je, ghomtaHvIS. Ben: qatlhob, *ma'rIgharet* quv. HItlho'qangqu'moH, *be'terIS*vaD SoQ vIjatlhmeH bIQaHmo'. Mar: vaj jI'IH 'e' DanaDmeH jIHvaD wa' *Sonet* Daqon'a'? Ben: Dubchu'mo' ghItlh mIwDaj, vaj DubDaj DungDaq SuplaH pagh ghot. Dungep pagh, DanaDnISlu'mo'. Mar: vaj DubwIj Dung SuplaH'a' pagh chuQunloD? toy'wI' pa'Daq puqpu'wIj Daweghqang'a'? Ben: Do Dun ghajmo' DotlhlIj tlhaQ, targh nuj rur: jonchu'. Mar: 'ej mangHom qutluch rur DotlhIj tlhaQ: qIp 'ach rIQmoHlaHbe'. Ben: loDbatlh ghaj DotlhwIj, *ma'rIgharet*. be' rIQmoHQo'. vaj qatlhob. cholmeH *be'terIS* yItlhob. chojeylaw'mo', QapwI' van'a' qanob. vaHwIj yItlhap. Mar: maHvaD 'etlh yInob. vaHDu' DIghaj. Ben: 'etlh Dalo'chugh, *ma'rIgharet*, vaj tugh ngaSwI' QeyDaq DalannIS. be'vaD nuH Qob bIH. Mar: vaj, SoHvaD cholmeH *be'terIS* vItlhob. 'uSDu' ghaj ghaH 'e' vIHar. mej *ma'rIgharet*. Ben: vaj tugh chol. bom *be'neDIq*. Ben: batlh chalDaq Duv bangjoH'a' quv. muSovchu', muSovchu'. vIvupnISlu' --- va, jIbommo' vIvupnISlu'ba'. 'ach jImuSHa'ghach qellu'chugh, vaj bom'a' qonmoHpu'bogh *'aqtu'*'e', chIjchu'taHbogh valQIS'e', be'pa'nganvetlh ngo'qu' wa' paq naQ je --- bom qonlu'taHvIS, teSvaD belqu' pongchaj --- toH, muSHa'taHvIS chaH, not jIH neH murur, muSevchu'mo' muSHa'ghach. va, bom vIlo'taHvIS, 'e' vI'anglaHbe'. jInIDbejta'. "jawbe'"vaD pagh QIch rurbogh mu''e' vItu'laH, "Saw be'" 'oHbe'chugh. pab tIch mu'vam. "vuvHa'"vaD "juvHa'" neH vItu'. Suy tIch mu'vam. "DuSaQ"vaD "luSaQ" neH vItu'. SuvwI' tIch mu'vam. maQmIgh bIH QIch mu'vam'e'. ghobe', jIboghbe', bochtaHvIS bomyuQ. 'ej jInaymoHmeH yupma' Hol vIlo'laHbe'. 'el *be'terIS*. Ben: *be'terIS* 'IH, bIcholqang'a' vItlhobDI'? Bet: HISlaH, qaH, 'ej jItlheDqang DatlhobDI'. Ben: toH, yIratlh wej "yIDoH" mu' vIjatlhtaHvIS. Bet: "yIDoH" jatlhlu'. vaj DaH jItlheD. 'ach jItlheDpa', De' vISovqangtaHvIS jIcholta', vaj De'vam vISovmeH yIja'. *tlhaw'DIyo*vaD SoHvaD je qaS nuq? Ben: qaSpu' mu' qab neH. 'ej DaH nujlIj vIchop. Bet: qabchugh mu' vaj qabbej tlhuH. 'ej qabchugh tlhuH vaj qabbej nuj. 'ej qabchugh nuj vaj He'So'. vaj qatlheD, chochoppa'. Ben: qechDaj lughvo' mu'vetlh DaghIjchu', vaQmo' laHlIj tlhaQ. 'ach HuvnIS QIchwIj: *tlhaw'DIyo* vIqaDta'. 'ej tugh mulI', pagh, nuch Da 'e' vImaq. 'ej DaH HIja'neS. chomuSHa'choHmeH buvwIj wa'DIch 'oH nuq'e'? Bet: buvlIj Hochmo' qamuSHa'choHta'. mIghmeH qum'eghchu'mo' buvmeylIj wo', pa' DuDmeH wa' buv QaQ, chaw'Qo' bIH. 'ach jIHvaD muSHa'ghach DataHmeH, buvwIj wa'DIch 'oH nuq'e'? Ben: muSHa'ghach vItaH jay'! QaQba' Delbogh mu'lIj. muSHa'ghach vItaHnISbej, qamuSHa'mo' vIneHbe'taHvIS. Bet: tIqlIj DalobHa'law'. va, tIq vIvup. jIHvaD tIq DalobHa'chugh, vaj SoHvaD tIq vIlobHa'qang. not ghot'e' muSbogh jupwIj vImuSHa'. Ben: mamuSHa''eghtaHvIS marojlaHbe'law' mavalqu'mo' SoH jIH je. Bet: bIvalqu' 'e' DachIDqangmo', bIvalqu' 'e' Da'angbe'. batlh naD'eghQo' valwI' net Sov. Ben: ngo'qu'. ngo'qu' mu'tlheghvetlh, *be'terIS*. qaStaHvIS jIl QaQ bov, yInpu' 'oH. qaStaHvIS bovvam, molDaj chenmoHQo'chugh ghot, Heghpa', vaj ghaH qawlu' chuStaHvIS chuS'ugh neH 'ej SaQtaHvIS be'nalDaj. Bet: vaj, qaStaHvIS poH 'ar qawlu' 'e' DaHar? Ben: qay'wI' ngeDvaD choyu'ta': chuSlu'meH wa' rep neH, SaQlu'meH rep bID bID je. vaj, valwI'vaD lo'laHbej wanI'vam, Qochbe'chugh ghobDaj, joH *ghargh*: nIteb quvDaj maqqu'jaj. vaj nIteb quvwIj vImaq jIH. jInaD'eghta', 'ej 'umwI' vInaDta' 'e' vItobrup. DaH yIja': chay' be'nI''a'lI'vaD ghu'? Bet: qabbej. Ben: 'ej chay' SoHvaD? Bet: qabbej je. Ben: wo'vaD yImatlh. jIH yImuSHa'. 'ej tugh yIQuch. DaH qatlheDnIS je jIH, naDev cholmo' moDwI'. 'el *'urSula*. 'U: jaw quv, SoSloDnI' juHDaq bIghoSnIS. juHDaq tIn mIS. jaw *Hero* pumHa'lu' net tob. joH *tlhaw'DIyo* je tojlu'. 'ej Hochmo' ngoy' Haw'ta'bogh 'ej mejta'bogh joH *jon*. SIbI' bIghoSqang'a'? Bet: De'vam Da'IjmeH bIghoSqang'a', qaH? Ben: tIqlIjDaq jIyInrup. 'uSDu'lIjDaq jIHeghrup. 'ej mInDu'lIjDaq jImol'eghrup. toH SoSloDnI' juHDaq qatlha'rup je. mej chaH. 5.3. 'el *tlhaw'DIyo*, joH *pe'tlho*, *baltlha'Sar*, weQ ghajbogh wej'e' loS'e' ghap je. tlh: pa' *le'ona'to* mol'e' tu'lu''a'? wa' jaw: HIja', 'ech. wa' DuSnav laD *tlhaw'DIyo*. nolghItlh. tlh: "pa' QottaHbogh *Hero* luHoH pumHa'bogh QIch. reH ghaHvaD batlh'a' jo nob *Hegh* qa', ngebmo' pIch. vaj, Hegh quvHa'ghach laj, 'ach DaH reH quvna' ghaj." tlh: 'eH molvetlhDaq yI'av, 'ej ghaH yInaD, van Qav. DuSnav HuSmoH. tlh: DaH chuSjaj QoQ, jItamtaHvIS. 'eH pav. bom. bal: vajlIj luHoHpu'mo', ramjoH'a', tInoDQo'. paymeH 'IQwI'mey, bom, 'ej molDaj chu'Daq ghom. bepvaD HIboQ, ramjep. maSaQmeH qa' tIpep. 'ugh QIch. 'ugh QIch. pepoS, mol. lom tI'ang. 'ej tugh Hegh qaD wIjang. 'ugh QIch. 'ugh QIch. tlh: DaH HomDu'lIj SaHaw'. qaSDI' DIS Hoch, vIqaw. JP: qaHpu', nuqneH. DaH weQraj tIrIHHa'. wampu' Qa' Hoch. yIqIm: QIt Hov'a' Duj nungtaH jajlo' bel. Qongbogh chalDaq tlha' Dat ghItlhHommey Doq bochbogh 'oH. tugh tuj. tlhIH Hoch retlho'. ghomej. Qapla' yIghaj. tlh: revan. nIteb tugh HeDaj ghoSjaj Hoch. JP: matlheDjaj, 'ej Sut latlh wItuQchoHjaj. qaSpu'DI', *le'ona'to* juH wIghoS. tlh: 'ej tugh maQuchjaj, qaSlaw'mo' tlhogh jaj. tugh mevjaj bep, nuQaw'mo' ramvam HoS. mej chaH. 5.4. 'el *le'ona'to*, *be'neDIq*, *be'terIS*, *ma'rIgharet*, *'urSula*, *'anto'nIyo*, lalDanmang *veranchIS*, *Hero* je. LMV: 'ach "chunbej ghaH" vIja'pu' jIH, qar'a'? L: chun je joH, *tlhaw'DIyo* je. ghaH lupum, chaH tojmo' Qagh DaQoybogh. 'ach wa' pIchHom ghaj *ma'rIgharet*, pIch Hechbe'law'taHvIS. Hechbe' net tob, wanI' naQ nuDlu'chu'mo'. 'A: jIQuchbej, QaQchoHmo' ghu' Hoch. Ben: jIQuch je. QaQbe'taHchugh, vaj SuvmeH *tlhaw'DIyo* Qup vIraDnIS jIH, bortaS may' poQmo' batlh. L: vaj, puqwI', toy'wI' Hoch je, tugh nIteb pa'Daq peSo'egh, 'ej jIngeHmoHDI', naDev pechol, qabjech botuQtaHvIS. muSuch, qaStaHvIS repvam, 'e' mulay' joH, *tlhaw'DIyo* je. Qu' DaSov, loDnI'. loDnI'lI' puqvaD vav DaDanIS SoH, 'ej *tlhaw'DIyo*vaD ghaH DanobnIS. mej be'pu'. 'A: 'ej 'e' vIta', jaqwI' vIDataHvIS. Ben: SuH, lalDanmang, qavummoHnISlaw'neS. LMV: Qu' nuq vIta'lI'meH jIvumnIS, qaH? Ben: jImuvmeH, pagh, jISuvmeH. cha'vam wa'. qaH *le'ona'to* quv, vIchID: muleghmeH be'nI'puqlI', muSHa'ghach mInDu' lo'. L: mInDu'vam nojta'law' puqbe'wI'. teH. Ben: 'ej ghaHvaD jang muSHa'ghach mInDu'wIj. L: bong jIHvo' *tlhaw'DIyo*vo' joHvo' je mInlaHvetlh chu' DaSuqpu'. 'a nuq DaneH? Ben: taQneS chojangbogh QIch. 'ach nuq vIneH 'e' vIDelnIS; vaj neHtaHghachwIj ngaqmeH neHtaHghachlIj vIneH; vaj tugh tlhogh quvvaD mamuvjaj. 'e' DaboQ vIneH, mang quv. L: neHtaHghachwIj toy' tIqwIj. LMV: toy' je boQwIj. toH, DaH chol *tlhaw'DIyo* quv, joH je. 'el joH *pe'tlho* *tlhaw'DIyo* je, cha' wej ghap latlh je. JP: nuqneH, ghom QaQ. L: nuqneH, joH, *tlhaw'DIyo* je. naDev reloSta'. *tlhaw'DIyo*, DaHjaj loDnI'wI' puq DaSawta' 'e' DaHech'a'? tlh: jIHechtaH, wa' verengan ghaHchugh je. L: cholmeH yIra', loDnI'. SuH loStaH mang. mej *'anto'nIyo*. JP: toH, *be'neDIq*, nuqneH. SoHvaD qaS nuq? vaj bov bIr nach Daghajlaw'. 'oH luDanlaw' chuchyavHey, 'engHey, rallaw'bogh muD Dotlh je. tlh: Qa' qu''e' Qublaw'taH. toH, yIHajQo'! tugh QuchlIjDaq baS SuD wIlan, 'ej Quch qo' Hoch. ben Quch je qeylIS, Qa'Hey tu'DI', vulqangan neH 'oH Qa'Hey'e' 'e' ngu'DI'. Ben: vulqangan Qa'qoq HoH qar'a' ghaH. Do', maj! 'ej vavlI' Qa'na' ngaghpu'law' wa' to'baj. batlh ta'mo', bogh Dururbogh Qa'Hom QIp. QIchDaj, vulqangan yabqoq je DangIp. 'el *le'ona'to* loDnI' *'anto'nIyo*, *Hero*, *be'terIS*, *ma'rIgharet*, *'urSula* je. qabjech tuQ be'pu'. tlh: QIchlIj tlhIvmo' qajangrup. DaH qaS latlh. DaHjaj vISawchoHmeH be' 'Iv vIwIvnIS? 'A: be'vam yIwIv, 'ej SoHvaD ghaH vInob. tlh: vaj, ghaH vIghajchoH. bang, nachlIj vIleghjaj. L: DaleghlaHbe', ghopDaj'e' wej Datlhapchugh bejtaHvIS mangvam, 'ej wej tlhogh bI'Ipchugh. tlh: ghoplIj HInob, nubejtaHvIS taymangvam. loDnallI' jIHchoH, choparHa'chugh SoH. qabjech teq *Hero*. H: be'nallI' latlh jIHpu' jIyIntaHvIS. loDnalwI' latlh SoH, choparHa'taHvIS. tlh: *Hero* latlh tu'lu' jay'! H: teH. DIch yIghaj. HeghDI' quvHa' *Hero* wa'. 'ach jIyIn. jIyInchugh, vaj jIquv je. teHqu'bej. JP: yInbe'taHbogh *Hero*! HeghwI' *Hero* jay'! L: joH, Hegh ghaH, yIntaHvIS neH pumDaj muj. LMV: Suyay'taH 'e' vImevlaH, rInDI' tay, *Hero* 'IH Heghqoqvetlh Saja'taHvIS. 'ach qaSpa', maHvaD motlhjaj ghu'vam Huj, 'ej chIrghHomDaq maghoSjaj. Ben: mang, yIloS. be'ghomDaq 'Iv ghaH 'IHbogh *be'terIS*'e'? qabjech teq *be'terIS*. Bet: lu', pongvamvaD jIjang jIH. nuq DaneH? Ben: jIH choSmuSHa' qar'a'? Bet: Qu'vatlh, ghobe'. parHa'ghach'e' neH poQbogh patlh vIghaj. Ben: vaj, *tlhaw'DIyo*, joH, SoSloDnI' je tojlu', chomuSHa' jIHvaD 'e' lu'Ipbejmo'. Bet: jIH choSmuSHa' qar'a'? Ben: QI'yaH, ghobe'. parHa'ghach'e' neH poQbogh patlh vIghaj. Bet: *'urSula* be'nI''a'wI' *ma'rIgharet* je tojqu'lu'law', chomuSHa' 'e' nI'Ipmo'. Ben: jIHvaD bIroprup, jIHvaD 'e' lu'Ip. Bet: jIHvaD bIHeghrup, jIHvaD 'e' lu'Ip. Ben: qaSbe'bej ghu'. vaj, chomuSHa'be''a'? Bet: ghobe', teH. SoHvaD jupna' neH vIDa. L: be'nI'puq, qaHvam DamuSHa'bej, Ha'. tlh: 'ej ghaH muSHa'bej, qaHvaD 'e' vI'Iprup. naDev wa' nav'e' ghItlhbogh ghopDaj tu'lu'. nIteb wa' *Sonet* bomvam 'oghta' yabDaj. 'ej *be'terIS*vaD 'ogh. nav 'ang. H: naDev latlh tu'lu'. 'oH ghItlh be'nI''a'wI' ghop. paHDajvo' 'oH nIHlu'. *be'neDIq* muSHa' 'e' Del. nav latlh 'ang. Ben: qaS yay'moHwI'! DIv tIqmaj DaH 'e' lutob ghopmaj'e'. Ha', qaghajrup. 'ach Hu'tegh qaghaj qavupmo'. Bet: qaghajruplaw'. 'ach baQa' jIjegh vIponqu'lu'mo'. 'ej yInlIj vItoDmeH je jIjegh, "ropqu'" nIja'mo'. Ben: tam! nujlIj vImev, vIchopmo'. ghaH chop. JP: chay' SoHvaD ghu''e', "Sawbogh *be'neDIq*"? Ben: qajatlh, joH. nuq vIneH 'e' vImevmeH munuSlaHbe' je tlhaQwI' ghom'a'. valbogh mu'tlheghmo', vaqbogh lutmo' joq jISaH 'e' DaHar'a'? ghobe'. ghot lujeylaHchugh nuSbogh yab neH, vaj ghot qImbe'lu'meH, Sut 'IH tuQnISQo'. nom vIja': jISaw 'e' vIHechmo', jISaw 'e' tungmeH Hoch'e' jatlhbogh qo' vIQImQo'. vaj, not chovaq, tlhogh vItungmeH vay' vIjatlhta'mo'. mISlaHtaH yoq. 'e' vIwuq rIntaH. *tlhaw'DIyo*, qaqIp 'e' vIHech. 'ach qorDu'ghotwI' Damojlaw'mo', pagh QIDwI'ghItlh Daghajjaj. 'ej be'nI''a'wI' yImuSHa'. tlh: *be'terIS* DaSawQo', Hu' loQ 'e' vItul. DaSawQo'chugh, vaj tlhIngan batlhvo' qaHIvta', 'ej verengan DaDachoHnIS. tugh bImatlhQo'meH verengan DaDa je, Du'avqu'be'chugh be'nI''a'wI'. Ben: Ha', Ha', jup maH. mayItchu'jaj maSawpa'. vaj tIqmaj, be'nalma' qamDu' je DIpep. L: qaSpu'DI' Hoch, mayItchu'. Ben: Qu'vatlh, qaSpa' Hoch jay'. vaj, chuSjaj QoQ. joH, bISaghlaw'. be'nal yISuq, be'nal yISuq. Quchqu'lu'meH HabnISlaw' Quch. 'el QumpIn. Q: joHwI', loDnI'lI' *jon* qoplu', Haw'taHvIS. 'ej *meSI'na*Daq lutlha'moHta' nuHghot. Ben: yIbuSQo', wej qaStaHvIS wa'leS. ghaHvaD nubelmoHbogh jIp vI'ogh. pechuS, QoQghot. yItchu' chaH. rIn "paghmo' tIn mIS" lut.